ارتودنسی متحرک چیست + مزایا، کاربرد و [قیمت ۱۴۰۳]

ارتودنسی متحرک یک روش درمانی است که برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم از دستگاه‌های قابل حرکت استفاده می‌کند که در دهان قرار می‌گیرند و توسط فشار نیرو، به تنظیم و صاف کردن دندان‌ها و فک‌ها می‌پردازند. نکته مهمی که خیلی کم به ان اشاره می شود این است که وقتی درباره ارتودنسی متحرک صحبت می شود، بیشتر معایب آن به چشم می آید. چراکه هم ارتودنتیست ها و هم بیمارن علاقه چندانی به این روش ندارند! اما چرا؟

بیماران به دلیل اینکه دفعات زیادی باید ارتودنسی متحرک برداشته و دوباره نصب شود، از انجام آن خودداری می نمایند. همچنین ارتودنتیست ها به دلیل اینکه در این روش، نیروهای کنترل شده، ۳ بعدی و دقیقی به دندان و فک وارد نمی شود، ترجیح می دهند از روش های دیگری برای برطرف کردن ناهنجاری های دندانی استفاده نمایند. اما، باید حتما به این نکته اشاره شود که، بسیاری از تغییرات بنیادین در حوزه فک، صورت و دندان را، ارتودنسی های متحرک اعمال می کنند. حال در ادامه این مقاله از سیمادنت کلینیک، موارد گفته شده به صورت جزئی مورد بررسی قرار می گیرند.

ارتودنسی متحرک چیست؟

ارتودنسی متحرک همانطور که گفته شد، یک روش درمانی است که توسط متخصص ارتودنسی می بایست انجام شود که در آن ارتودنتیست از انواع دستگاه‌ها بهره می‌برد تا نحوه قرارگیری دندان‌ها را بهبود بخشد و باعث اصلاح رشد فک‌ها شود. “کاری که ارتودنسی متحرک انجام می دهد؛ ارتودنسی ثابت، سیم و براکت توانایی انجام آن را ندارد!” این دستگاه‌ها در دهان قرار می‌گیرند و با اعمال فشار و نیرو، دندان‌ها را در جای خود قرار می‌دهند، جلوزدگی یا عقب ماندگی آنها را اصلاح می‌کنند و باریکی فک‌ها را تنظیم می‌سازند. از جمله ویژگی‌های برجسته این روش، عدم چسبندگی به دندان‌ها و قابلیت جابه‌جایی و تنظیم در طول درمان است. در طول این فرآیند، دندان‌ها به آرامی به موقعیت صحیح منتقل می‌شوند و همچنین تناسب فک‌ها بهبود یافته و تغییرات مورد نظر اعمال می‌شود.

از جمله مشکلاتی که این روش می‌تواند بهبود بخشد، می‌توان به دندان‌های کج و انحراف یافته، عقب یا جلو بودن یکی از فک‌ها و عدم صافی و مرتبی دندان‌ها اشاره کرد. در عین حال، این دستگاه‌ها به دندان‌ها چسبانده نمی‌شوند و در طول درمان، ثابت نمی‌مانند، به این معنی که برخلاف دستگاه‌های ارتودنسی ثابت، قابلیت حرکت و جابه‌جایی دارند. بسیاری از افراد به دلیل انحراف در قرارگیری دندان‌ها، احساس ناخوشایندی در لبخند خود دارند. این مشکلات می‌توانند به وضوحی بر بایت دندانی تأثیر بگذارند. از این رو، ارتودنسی متحرک به عنوان یک راهکار مناسب برای بهبود ظاهر دندان‌ها و ایجاد یک لبخند جذاب و صاف در نظر گرفته می‌شود.

ارتودنسی متحرک با ثابت چه تفاوت هایی دارد؟

اگر شما نیز نمی دانید فرق ارتودنسی متحرک با ثابت در چیست، این بخش از مقاله را از دست ندهید تا به بیان کامل تفاوت ها بین این دو روش بپردازیم:

• وضعیت بیمار

مقدار مشکلات دندانی و سن فرد متقاضی، امری تعیین کننده در تصمیم‌گیری بین انتخاب ارتودنسی ثابت یا متحرک است. اغلب ارتودنسی متحرک به منظور درمان ناهنجاری‌های افراد جوان و کودکان به کار گرفته می‌شود. دلیل این امر این است که مشکلاتی که در سنین زیر ۱۲ سال به وجود می‌آیند، به خوبی با ارتودنسی متحرک درمان می شوند. در این دوره سنی، جوانان به دلیل پاسخگویی بیشتر فک‌ها به درمان، با استفاده از ارتودنسی متحرک می‌توانند به بهترین شکل ممکن از این روش بهره‌مند شوند. اما در سنین بالاتر، به خاطر تثبیت استخوان‌های فک، استفاده از ارتودنسی متحرک کارآمد نخواهد بود.

• جنس مواد سازنده

بریس های ارتودنسی ثابت از دو جنس اصلی، یعنی فلز و سرامیک تشکیل شده‌اند. این دو جنس به عنوان مهمترین ساختارهای ارتودنسی ثابت شناخته می‌شوند. برخلاف آن، دستگاه‌های ارتودنسی نامرئی یا متحرک مانند اینویزیلاین از مواد پلاستیکی شفاف به نام بیسفنولا ساخته می‌شوند. بریس های ارتودنسی ثابت با دوام بیشتر و هزینه کمتری نسبت به تکنولوژی ارتودنسی متحرک همراه هستند. این ویژگی‌ها باعث جلب توجه بیشتری به این نوع از ارتودنسی می‌شود. جنس فلزی یا سرامیکی در بریس های ارتودنسی ثابت به عنوان یک گزینه مقرون به صرفه و موثر در تصحیح موقعیت دندان‌ها محسوب می‌شود.

• میزان اثربخشی

کارآمدی تجهیزات ارتودنسی، به عنوان یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌ها بین دستگاه ارتودنسی ثابت و متحرک، نقش حیاتی در انتخاب مناسب‌ترین روش برای رفع مشکلات دندانی افراد دارد. در حل مسائل پیچیده‌تر دندانی، مانند ازدحام دندان‌ها، ارتودنسی ثابت به دلیل اثربخشی بیشتر خود، جایگاه ویژه‌ای دارد. در حقیقت، ارتودنسی ثابت با امکانات پیشرفته‌تر، می‌تواند به بهترین شکل ممکن به تنظیم و تصحیح موقعیت دندان‌ها بپردازد. به عبارت دیگر، در رفع مشکلات دندانی پیچیده، این نوع از ارتودنسی به دلیل استفاده از فشارها و نیروهای دقیق‌تر، اثربخشی بیشتری دارد. در مقابل، تجهیزات ارتودنسی متحرک عمدتاً برای موارد ناهنجاری‌های ساده تا متوسط در دندان‌ها به‌کار می‌رود.

• زمان ارتودنسی

مهم ترین اصل در تمایز بین دستگاه‌های ارتودنسی ثابت و متحرک، زمان مرتب سازی دندان‌ها است. بریس های ارتودنسی ثابت با دوره‌های درمان کوتاه‌تر، به مدت ۱ الی ۲ سال، می‌توانند به بهترین شکل ممکن با شدیدترین ناهنجاری‌های دندانی سازگار شوند. در ارتودنسی متحرک، مدت زمان درمان به شدت مشکل بستگی دارد و ممکن است برخی از موارد نیاز به مدت زمان طولانی‌تری داشته باشند. عدم استفاده منظم از دستگاه‌های متحرک، به ویژه مانند اینویزیلاین، ممکن است باعث افت تأثیر و تأخیر در فرآیند تنظیم دندان‌ها شود.

مطالب پیشنهادی: آیا می توان ارتودنسی بدون سیم انجام داد؟

معرفی انواع ارتودنسی متحرک

در ارتودنسی متحرک، ارتودنتیست‌ها از پلاک‌های مختلف استفاده می‌کنند که هر کدام وظایف خاص خود را دارند که در ادامه به انواع دستگاه های ارتودنسی متحرک می پردازیم.

• پلاک های نامرئی: نوعی از ارتودنسی متحرک با پلاک‌های نامرئی که شبیه پلاستیک شفاف هستند. نیاز به تعویض هر دو هفته یکبار و استفاده از نوع دیگری از پلاک نامرئی دارند.
• پلاک متحرک با فنر زد (Z) شکل: برای جلو کشیدن دندان‌های قدامی که عقب قرار دارند و هم ردیف کردن دندان‌ها مورد استفاده قرار می گیرد.
• پلاک‌های فانکشنال: برای مواردی که فک پایین بیمار عقب و یا فک بالا جلو باشد. به منظور عقب کشیدن فک بالا و جلو آوردن فک پایین از پلاک های فانکشنال استفاده می شود.
• پلاک‌های نگهدارنده یا ریتینر: برای حفظ نظم دندان‌ها پس از مرتب شدن در دوره درمان باید از پلاک های ریتینر استفاده شود.
• پلاک هالی: پلاک نگهدارنده هالی دارای دو بخش پلاستیک و سیم است که  در رنگ‌های مختلف تولید می‌شود. این پلاک دارای مقاومت بسیار بالاست و در صورت آسیب، به راحتی قابل ترمیم است.
• پلاک شفاف: پلاک نگهدارنده شفاف، به پلاک ارتودنسی متحرک شبیه است و نامرئی بوده و به شکل پلاستیک شفاف ساخته می‌شود. اما، عیب این نوع پلاک در آسیب‌پذیری و دشواری در تمیزکاری آن است.
• گسترش دهنده کام: دستگاه گسترش دهنده کام یک وسیله است که با باز کردن تدریجی فک بالا، فضای بیشتری در دهان ایجاد می‌کند. این پلاک متحرک ارتودنسی به دندان‌های آسیاب فوقانی در هر طرف دهان متصل می‌شود و دارای دو نیمه است که از وسط با پیچ به هم متصل می‌شوند. گسترش دهنده کام معمولاً برای ۳ تا ۶ ماه بسته به میزان انبساط مورد نیاز استفاده می‌شود.
• پلاک متحرک فلزی: ارتودنسی متحرک فلزی از ترکیب پلاستیک و فلز تشکیل شده است. قسمتی از پلاک که بر روی فک بالا و پایین قرار دارد از جنس پلاستیک است، در حالی که قسمتی که روی دندان‌ها قرار می‌گیرد از جنس فلز است. این نوع پلاک‌های ارتودنسی متحرک عمدتاً بعد از استفاده از ارتودنسی ثابت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• هدگیر: هدگیرها جزء وسایل کاربردی ارتودنسی قابل حمل هستند که برای اصلاح ناهماهنگی‌های رشد دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ابزارها اغلب برای اصلاح اوربایت بیش از حد مورد استفاده قرار می‌گیرند. با وارد کردن فشار به دندان‌های بالا و پایین، دندان‌ها را در موقعیت خود تثبیت یا جابجا می‌کنند. شدت مشکل ناهماهنگی، مدت زمان ارتودنسی دندان را تعیین می‌کند.

مطالب پیشنهادی: ارتودنسی بدون جراحی فک

بررسی مزایا و معایب ارتودنسی متحرک

همان طور که بیان کردیم این روش دارای مزایای زیادی دارد که به مزایای ارتودنسی متحرک می پردازیم.

• رعایت نکات بهداشتی در ارتودنسی متحرک به نسبت ارتودنسی ثابت بسیار ساده‌تر است. شستشوی دهان و دندان در این روش به راحتی انجام می‌شود که باعث کاهش مشکلات لثه‌ای می‌شود.
• امکان خروج و تمیز کردن آسان بریس‌های متحرک وجود دارد.
•  این روش به عنوان یک محرک رشد برای کودکان در حال رشد مورد استفاده قرار می‌گیرد. احتمال آسیب دیدن دندان‌ها در ارتودنسی متحرک نسبت به ارتودنسی ثابت کمتر است و همچنین امکان تنظیم پلاک‌ها وجود دارد.
• مهمترین مزیت ارتودنسی متحرک این است که می تواند فضای دندان های در حال رویش را مدیریت کند. وقتی دندان های شیری زودتر از موعد می افتد، هیچ ارتودنسی ثابتی در اون سنین نمی تواند فضای داخلی دندان را مدیریت کند. چراکه امکان چسباندن براکت و سیم در اون سنین وجود ندارد. اما ارتودنسی متحرک می تواند یک راهکار پیشگیرانه باشد که بستر را برای ارتودنسی ثابت مهیا کند.

مثالی از دیدگاه متخصص ارتودنسی : اگر بیمار یک دندان شیری D پایینش افتاده باشد و جایگزین نکند، دندان E به دندان C می چسبد. همین مشکل در سنین پایین خیلی ساده با ارتودنسی متحرک قابل حل است. اگر این اقدام پیشگیرانه انجام نشود، ممکن است نیاز به کشیدن دندان های دیگری هم باشد.

همان طور که ارتودنسی متحرک دارای مزایا به خصوص خود است؛ به برخی از معایب آن هم اشاره می کنیم.

• در حین استفاده از پلاک ارتودنسی متحرک، توصیه می‌شود از مصرف غذا پرهیز کنید تا آسیب به پلاک وارد نشود.
• بریس‌های ارتودنسی متحرک تاثیر کمی بر روی صدا و حرف زدن دارند.
• تحمل این روش برای دندان‌های پایین دشوار است و تنها در مواردی که نیاز به جا‌به‌جایی خفیف وجود دارد، مفید است.
• به دلیل امکان جا‌به‌جایی پلاک‌ها، بیمار ممکن است به خوبی از آن مراقبت نکند و احتمال وقوع مشکلات مانند شکستگی افزایش یابد.
• همچنین، هزینه‌ی ارتودنسی متحرک در برخی موارد به ویژه در روش‌های نامرئی ممکن است بالا باشد.

ارتودنسی متحرک برای چه دندانهایی مناسب است؟

ارتودنتیست در برخی موارد، به بیماران پیشنهاد می‌دهد از ارتودنسی متحرک برای درمان مشکلات دندانی استفاده کنند.در ادامه به اینکه ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی مناسب است، می پردازیم:

•  برای دندان‌های کج و نامنظم در حد جزئی، به ویژه در بزرگسالان و کودکان که نیاز به جابه‌جایی پیچیده ندارند.
•  برای رفع فاصله بین دندان‌ها از ارتودنسی متحرک استفاده می شود.
•  برای گسترش فضای دهان و بهبود مشکلات فکی مانند گسترش فضای سقف دهان و حرکت دادن فک بالا و پایین به منظور بهبود مشکلات فکی موجود.

ارتودنسی متحرک قبل و بعد

در این بخش ویدیویی از قبل و بعد ارتودنسی متحرک در سیمادنت کلینیک را می بینید:

مراقبت های بعد از ارتودنسی متحرک

برای داشتن بهترین نتیجه از درمان ارتودنسی متحرک، پس از اتمام درمان، بهداشت دهان و مراقبت از سیم‌ها و فنرهای ارتودنسی بسیار اهمیت دارد. در ادامه مقاله به مراقبت های بعد ارتودنسی متحرک می پردازیم.

•  پلاک متحرک باید به راحتی هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن از دهان خارج شود. دهان و دندان خود را به خوبی بشویید و پس از تمیز کردن سیم و فنرهای ارتودنسی، آنها را به دقت در مکان خود قرار دهید.
•  بعد از خارج کردن پلاک های ارتودنسی متحرک، با آب تمیز آنها را شستشو دهید. مراقب باشید که بدون آبکشی اینویزیلاین‌ها، آنها را دوباره روی دندان‌ها قرار ندهید؛ زیرا حاوی بزاق و باکتری‌های دهان می‌باشند و استفاده بدون آبکشی باعث افزایش باکتری‌ها و احتمال ایجاد جرم پشت دندان‌ها می‌شود که ممکن است باعث بوی بد دهان شود.
• شما در طول ۲۴ ساعت می‌توانید از پلاک‌های شفاف ارتودنسی برای ۲۲ ساعت استفاده کرده و در ۲ ساعت باقی مانده، از آنها مراقبت کنید.در این بازه زمانی، پس از شستشوی پلاک‌ها، آنها را داخل یک ظرف، لیوان یا کاسه کوچک حاوی آب تمیز قرار دهید.
• برای در آوردن پلاک، گیره‌های روی دندان‌های کرسی را با ناخن انگشت اشاره هر دو دست آزاد کنید و سپس پلاک را خارج کنید. هرگز اجزای سیمی دیگر را نگیرید.
• برای تمیز کردن دستگاه متحرک ارتودنسی، بهترین روش استفاده از یک دستگاه پاک کننده اولتراسونیک است. این دستگاه در بسیاری از فروشگاه‌های لوازم خانگی موجود است و با انتشار لرزش با فرکانس بالا کار می‌کند.
• دستگاه متحرک شما از جنس پلاستیک و  نرمتر از مینای دندان است؛ بنابراین در برابر سایش خمیر دندان مقاومت ندارد. این باعث ایجاد خراش‌های کوچک در مواد دستگاه متحرک می‌شود که ممکن است منجر به تجمع باکتری‌ها شود. پس هرگز از خمیردندان برای تمیز کردن ارتودنسی متحرک استفاده نکنید تا با این مشکلات روبه رو نشوید.
• پس از اتمام مراحل مسواک زدن دندان‌ها، برای بهبود بهداشت و تمیزی دستگاه متحرک خود، از مایع ظرفشویی یا صابون خانگی استفاده نمایید. این صابون‌ها، به‌ویژه اگر دارای ویژگی ضد باکتری باشند، عالی عمل می‌کنند. مهمترین نکته این است که صابون مورد استفاده شما باید بسیار نرم و مناسب برای استفاده در ارتودنسی متحرک باشد.

قیمت ارتودنسی متحرک در سال ۱۴۰۳

درمان‌های ارتودنسی دارای  طیف گسترده از خدمات است و قیمت آن‌ها تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. پس از انجام معاینه اولیه و در جلسات مشاوره ارتودنسی، عوامل مختلفی که نقش مهمی در تعیین قیمت ارتودنسی ایفا می‌کنند، مشخص می‌شوند. استفاده از انواع مختلف دستگاه‌های ارتودنسی، نوع و شدت مشکلات دندانی، مدت زمان درمان، نوع مواد استفاده شده در تهیه دستگاه و نیاز به تنظیمات و پیگیری‌های متعدد در طول درمان، از جمله عوامل تأثیرگذار بر هزینه نهایی ارتودنسی می‌باشند. هزینه ارتودنسی متحرک در کلینیک تخصصی سیمادنت ۳۰ میلیون تومان برای هر دو فک است. این هزینه شامل مراحل مختلف درمان، تنظیمات و نگهداری‌های لازم برای دستیابی به نتایج مطلوب درمان می‌شود.

آنچه درباره ارتودنسی متحرک آموختید

ارتودنسی متحرک یک روش متداول در بهبود زیبایی دندان‌ها است. در این روش، براکتی به صورت مستقیم روی دندان‌ها وصل نمی‌شود. انواع مختلفی از پلاک متحرک وجود دارند که یکی از آن‌ها الاینر نامیده می‌شود و به صورت شفاف طراحی شده است. در زمان ارتودنسی متحرک نباید از غذاهای سفت یا شیرین استفاده کرد. در کیس های پیچیده ارتودنسی، وقتی که بیمار در هر سه بعد فضایی، ناهنجاری دارد مانند: فک پایین جلو آمده، ارتفاع صورت زیاد، انحراف فک و غیره، هرگز ارتودنسی ثابت نمی تواند کمکی بکند و اگر بیمار در سن مناسب (۱ سال قبل از بلوغ بین ۸ الی ۱۲ سال بسته به نوع ناهنجاری) مراجعه کند، تنها راه درمان، ارتودنسی متحرک می باشد.