ارتودنسی شاخهای از دندانپزشکی است که به درمان انواع ناهنجاریهای فکی و نامرتبیهای دندانی میپردازد و آن را اصلاح میکند. وقتی فردی ناهنجاری فکی یا نامرتبی دندانی دارد، در هنگام بسته شدن دهان، دندانها در جای درست خود قرار نمیگیرند. این شرایط علاوه بر به وجود آوردن انواع مشکلات جسمی، میتواند فرد بیمار را از داشتن یک لبخند زیبا محروم کند.
به دندانپزشکی که دانشآموخته این رشته تخصصی دندانپزشکی است، متخصص ارتودنسی میگویند. در کلینیک تخصصی دندانپزشکی سیمادنت، دکتر مسعود داودیان، بیماران ارتودنسی را درمان میکنند.
یک متخصص ارتودنسی میتواند درمانهای مناسبی را با توجه به شرایط بیمار برای نیل به اهداف زیر طرحریزی کند:
همانطور که گفته شد درمانهای ارتودنسی میتواند زیبایی لبخند و دندانها را بیشتر کنند؛ اما نباید از فواید سلامتی درمانهای ارتودنسی چشمپوشی کرد. با ارتودنسی توانایی فرد برای جویدن بهتر میشود و در صورتی که ناهنجاری فکی یا نامرتبی دندانی سبب ایجاد مشکل تکلم در فرد شده باشد، ارتودنسی توانایی اصلاح این مشکل را دارد.
ارتودنسی دندان میتواند سلامت دندانها را در طولانی مدت تصمین کند و با اصلاح موقعیت دندانها آنها را از هرگونه آسیب و گزندی مصون بدارد. در روشهای درمانی متفاوت ارتودنسی یک دندانپزشک متخصص ارتودنسی از ابزارها و دستگاههای متفاوتی برای اصلاح موقعیت دندانها استفاده میکند.
همانطور که گفتیم یک دندانپزشک متخصص ارتودنسی، با استفاده از روشهای مختلفی میتواند به اصلاح نامرتبیهای دندانی بپردازد. او برای رسیدن به این هدف از ابزارها و دستگاههای متفاوتی استفاده میکند. در ادامه برای آشنایی بیشتر به معرفی مختصر انواع دستگاههای ارتودنسی میپردازیم.
رایجترین دستگاه ارتودنسی، ارتودنسی ثابت است. وقتی که درمان پیچیده است و دقت زیادی میطلبد از درمانهای ارتودنسی ثابت استفاده میشود.
در طول درمان با ارتودنسی ثابت، فرد میتواند مثل سابق به زندگی خود ادامه دهد و رژیم غذایی خود را پیش ببرد؛ ولی باید در طول درمان از خوردن بعضی از غذاها خودداری کند. غذاهایی مانند آبنبات، آدامس، انواع آجیل و هرگونه مواد غذایی خشک و سفت در رژیم غذایی فردی که ارتودنسی کرده است، جای ندارند.
در طول درمان ارتودنسی ثابت، اگر بیمار در رشتههای ورزشی پر برخورد مانند کشتی یا ورزشهای رزمی شرکت میکند، حتما باید این موضوع با دندانپزشک متخصص ارتودنسی در میان بگذارد تا برای جلوگیری از صدمه و آسیب به دستگاههای ارتودنسی و دندانها یک محافظ برای بیمار تجویز کند.
بیشتر بخوانید: بهترین متخصص ایمپلنت کیست؟
از ارتودنسی متحرک در درمان برخی از نامرتبیهای دندانی خفیف استفاده میشود. ممکن است این دستگاه برای اصلاح عادات مخرب مانند مکیدن انگشت شصت و … برای بیمار تجویز شود. همانطور که از نام این ابزار پیداست، این ابزار ارتودنسی قابلیت این را دارد که در شرایط خاصی از روی دندانها برداشته شود.
دستگاههای ارتودنسی متحرک را میتواند در هنگام غذا خوردن، برای تمیز کردن و یا نخ دندان کشیدن از دندانها جدا کرد.
ارتودنسی نامرئی یکی دیگر از انواع ارتودنسی است که بدون نیاز به استفاده از سیم و براکتهای فلزی ارتودنسی، قابلیت اصلاح انواع خفیف نامرتبیهای دندانی را دارد.
در این روش ارتودنسی از پلاکهایی استفاده میشود که از پلاستیک شفاف ساخته شده اند و این امکان را دارند که در هنگامی که روی دندانها قرار میگیرند، به اصطلاح نامرئی باشند. مانند ارتودنسی متحرک، الاینرها یا پلاکهای مورد استفاده در این روش ارتودنسی را میتواند در مواقع خاص مانند غذاخوردن یا مسواک زدن از روی سطح دندانها جدا کرد.
ارتودنسی دیمون را میتوان یک سیستم جدید برای اجرای روش درمانی ارتودنسی ثابت در نظر گرفت. در این سیستم درمانی، از براکتهای خاص ارتودنسی استفاده میشود که قابلیت باز و بسته شدن دارند. این قابلیت سبب میشود که بیمار از کشهای قدیمی ارتودنسی که برای اتصال براکتها به سیم ارتودنسی استفاه میشود، بینیاز شود. سیستم ارتودنسی دیمون سبب بهبود بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی میشود.
در سیستم ارتودنسی لینگوال براکتهای ارتودنسی به جای اینکه از روی سطح دندانها به آنها بچسبند، روی پشت دندانها قرار میگیرند و همین موضوع سبب میشود که از دید سایرین پنهان باشند. این روش ارتودنسی نیازمند لابراتورهای پیشرفته است که در حال حاضر در ایران انجام نمیشود.
ارتودنسی دندان، راه حلی فوق العاده برای داشتن لبخندی زیبا و سالم است. این روش درمانی در مقایسه با سایر روش های زیبایی دندان، مزایای قابل توجهی دارد که آن را به گزینه ای محبوب تبدیل کرده است. از جمله مهمترین مزایای ارتودنسی دندان می توان به صاف شدن دندان ها، اصلاح ناهنجاری های فکی، بهبود بهداشت دهان و دندان، داشتن لبخندی دلنشنین و دائمی، کمترین میزان عوارض و درد، و افزایش طول عمر دندان ها اشاره کرد.
با وجود این مزایای شگفت انگیز، ارتودنسی بدون چالش هم نیست. یکی از مهمترین معایب این روش، طول دوره درمان است که می تواند چندین ماه یا حتی چند سال به طول انجامد.
مورد دیگری که باید به آن توجه کرد، ضرورت رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان در طول دوره درمان است. عدم رعایت بهداشت، می تواند منجر به پوسیدگی دندان ها شود. با این حال، درد ناشی از ارتودنسی بسیار جزئی است و جای هیچ نگرانی و استرسی وجود ندارد. در نهایت می توان گفت، ارتودنسی روشی موثر و دائمی برای داشتن یک لبخند زیبا در چهره افراد است. با وجود برخی چالش ها، مزایای این روش آنقدر قابل توجه است که آن را به انتخابی ایده آل برای بسیاری از افراد تبدیل می کند. اگر به دنبال زیبا تر کردن لبخند خود هستید، حتما با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنید تا در مورد شرایط و گزینه های درمانی خود بیشتر بدانید.
بر اساس تحقیقات آکادمی دندانپزشکی کودکان امریکا، بهترین سن برای شروع درمانهای ارتودنسی ۸ تا ۱۴ سالگی است. اولین معاینه ارتودنسی دندانهای کودک توسط متخصص ارتودنسی باید در سن ۷ سالگی انجام شود و با توجه به نظر دندانپزشک این درمان میتواند در همان سن یا بعد در ابتدای نوجوانی شروع شود.
پیش از انجام ارتودنسی بهتر است تا در خصوص مراحل ارتودنسی دندان آشنایی داشته باشید که در جلسه مشاوره ارتودنسی تمامی موارد برای شما ذکر خواهد شد. اما به طور کلی می توان این مراحل را در موارد زیر بیان داشت:
لازم به ذکر است که به دلیل اعمال نیرو و فشار توسط براکت و سیم ارتودنسی بر دندان ها برای جا به جایی دندان ها در محل مناسبشان در روزهای ابتدایی دوره درمان، درد ارتودنسی امری طبیعی تلقی می شود. پس از گذشت چند روز این درد تسکین می یابد و می توانید با نظر متخصص از مسکن ها نیز استفاده نمایید.
البته تغذیه در دوره درمان ارتودنسی بر روی درد ارتودنسی نیز تاثیرگذار خواهد بود. در روزهای ابتدایی می بایست از غذاهای نرم استفاده شود و به هیچ عنوان از مواد خوراکی سفت که نیاز به جویدن و گاز زدن دارند، استفاده نشوند. همچنین استفاده از شوینده، نخ دندان و مسواک مخصوص ارتودنسی از موارد واجبی است که می بایست توسط بیمار رعایت شود.
هزینه ارتودنسی با توجه به انتخاب نوع درمان، ابزارهای قابل استاده، طول مدت درمان، شدت ناهنجاری فک و دندان و تخصص دندانپزشک و متخصص ارتودنسی، می تواند متفاوت باشد. اما همواره در نظر داشته باشید که برای درمان های اساسی که مربوط به دهان و دندان می باشد، همواره بهترین متخصص ارتودنسی را انتخاب نمایید تا در این زمینه تخصص لازم را داشته باشد و شما را به نتیجه دلخواه برساند.
هیچ گاه قیمت پایین را فدای کیفیت کار درمانی نکنید تا نتایج زیانباری را به همراه نداشته باشد. در این صورت ممکن است هزینه های گزاف اضافی را جهت اصلاح درمان قبلی انجام دهید.
مطلب پیشنهادی: دندانپزشک اطفال تهران
تعرفه و هزینه ارتودنسی با توجه به انتخاب نوع درمان، ابزارهای قابل استاده، طول مدت درمان، شدت ناهنجاری فک و دندان و تخصص دندانپزشک و متخصص ارتودنسی، می تواند متفاوت باشد. اما همواره در نظر داشته باشید که برای:
اگر هرکدام از شرایط زیر را دارا هستید، میبایست به پزشک متخصص مراجعه کنید.
ناهنجاری اوربایت حالتی است که دندانهای بالایی در ردیف جلو، بیشازحد از دندانهای پایینی جلوتر قرار دارند.
ناهنجاری آندربایت حالتی که دندانهای بالا بیشازحد عقب بوده یا دندانهای پایین بسیار جلو قرار دارند.
در کراس بایت، دندانها در هنگام رویهم قرار گرفتن به هم فشار وارد میآورند و دندانهای بالا بهصورت عادی بر روی دندانهای پایین قرار نمیگیرند.
در ناهنجاری اپن بایت یک فضای خالی بین دندانهای بالا و پایین قرار دارد.
در این ناهنجاری، فرد فک باریکی دارد و فضای کافی برای تمامی دندانها موجود نیست.
وقتی دندانهای بالا با دندانهای پایین تطابق ندارند و در زمان بسته بودن دهان فرد، دندانها دیده میشوند.
در ناهنجاری دندان های جلو آمده بهطورکلی دندانهای فرد، جلوتر از حد معمول قرار دارند.
در ناهنجاری فضای اضافی بین دندان ها، در بین دندانهای فرد، شکاف یا فاصله افتاده است.
با تاکید بر موارد بالا، تمیز کردن دندانهای کج و دندانهایی که در جای درستی قرار نمیگیرند، بسیار سخت است. بنابراین کسانی که دارای ناهنجاری دندانی یا مالاکلوژن هستند، بیشتر در معرض خطر پوسیدگی، تخریب دندان و پیوره یا عفونت لثه قرار دارند. همچنین این عارضه، موجب وارد آمدن فشار بیشازحد بر روی عضلات جونده شده که درنهایت موجب بروز سردردهای شدید و سندرم اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی و گردن میشود. درنتیجه، از فواید ارتودنسی میتوان به داشتن دهانی سالم، ظاهری زیبا و افزایش طول عمر دندانها اشاره کرد.
پس از اطلاع از انواع روش های درمان ارتودنسی دندان ممکن است با این موضوع مواجه شوید که حال کدام یک از روش ها را برای درمان ناهنجاری دهان و دندانی خود انتخاب نماییم؟ در پاسخ باید گفت که متناسب با هر فرد و میزان ناهنجاری و همچنین زیر نظر متخصص ارتودنسی می توانید نوع درمان مناسب با نیاز فک و دندان خود را انتخاب نمایید.
در واقع نمی توان ارجحیت برای هر یک از این انواع در نظر گرفت. ممکن است بهترین روش برای شما با روش درمانی فرد دیگر متفاوت باشد. از این رو انتخاب نوع درمان را به عهده پزشک متخصص بسپارید تا بهترین نتیجه را دریافت نمایید
ارتودنسی می تواند چه برای بیمار و چه برای متخصص، مشکلاتی را به همراه داشته باشد. دکتر داوودیان؛ بهترین متخصص ارتودنسی این دردسرها را به این شکل بیان می کند: