در طرح درمانهای ارتودنسی برخی از بیماران بنا به دلایل خاص، نیاز است که برای رسیدن به بهترین نتیجه درمانی که یک لبخند زیبا و سلامت است یک یا چند دندان بیمار از ریشه کشیده شوند.
یک دندان بسیار ارزشمند است و متخصص ارتودنسی تا مجبور نباشد اقدام به خارج کردن آن از حفره دندانی نمیکند و قبل از اقدام به کشیدن دندان به همه گزینههای دیگر درمانی فکر میکند تا شاید راه جایگزینی به جای کشیدن دندان پیدا کند. در مواردی هم که بیمار دندان اضافه در دهان خود دارد و از شلوغی و ازدحام دندانی رنج میبرد، کشیدن دندان نه تنها روش درمانی بدی نیست بلکه به عنوان یکی از ایمنترین درمانها و بهترین روش مرتب کردن آنها شناخته میشود.
کشیدن دندان میتواند سبب ایجاد نگرانی و اضطراب برای بیمار شود، با توجه به طرح درمان ارتودنسی شما و با دیدی که یک متخصص ارتودنسی نسبت به آینده دندانهای شما دارد و با تکیه بر دانش و تجربه یک دندانپزشک عمومی یا یک جراح، فرآیند خارج کردن دندان از دهان شما نباید سخت باشد و به عنوان یکی از مراحل درمانی ارتودنسی، شما را یک قدم به داشتن یک لبخند زیبا و سلامت نزدیکتر میکند.
در این نوشتار شما را با همه آنچیزی که لازم است درباره کشیدن دندان در درمانهای ارتودنسی بدانید، آشنا خواهیم کرد.
به عمل خارج کردن برنامهریزی شده دندان از فضای دهانی توسط دندانپزشک، کشیدن دندان گفته میشود. دلایل بسیاری برای کشیدن یک دندان وجود دارند. از دلایل درمانی مانند گسترش پوسیدگی گرفته تا دلایلی مانند شروع و تکمیل درمانهای ارتودنسی برای مرتب کردن دندانها.
در برخی از موارد ارتودنسی کشیدن دندان یک امر اجتناب ناپذیر است. این امر ممکن است برای حذف دندانهای اضافه و رفع ازدحام دندانها در دهان انجام شود. اگر لازم باشد دندانی برای درمانهای ارتودنسی کشیده شود این درمان ممکن است پیش یا در حین استفاده از براکتهای ارتودنسی انجام شود.
همانطور که گفته شد، فقط در برخی از شرایط و موارد نیاز است تا دندانی برای درمانهای ارتودنسی کشیده شود و این به عنوان یک روش عمومی و کلی برای درمان ارتودنسی همه بیماران شناخته نمیشود. در حقیقت یک متخصص ارتودنسی تمام تلاش خود را خواهد کرد تا بدون کشیدن حتی یک دندان، مشکلات و ناهنجاریهای فکی را برطرف کند، اما همانوطر که ذکر شد در برخی از بیماران کشیدن دندان برای تکمیل درمانهای ارتودنسی اجتناب ناپذیر است.
اگر نیاز به کشیدن دندانی در درمان ارتودنسی باشد، دندانپزشک بیمار را را به یک دندانپزشک عمومی یا یک جراح لثه برای کشیدن ۱ تا ۴ دندان ارجاع دهد. وقتی دندانپزشک متخصص ارتودنسی شما در حال طرحریزی برنامههای درمانی بیمار برای کشیدن دندان است، این مورد را برای بیمار در نظر گرفته میشود که با کشیدن کدام دندان بیشترین تقارن، کارآمدی و زیبایی برای سایر دندانها حفظ خواهد شد. در این مرحله ارتودنتیست شما از یک مدل ۳ بعدی از فضای دهان و دندانهای شما که در فرآیند قالبگیری ارتودنسی در ابتدای درمان از شما تهیه شده است، استفاده خواهد کرد.
نمونههای درمانی موفق ارتودنسی با کشیدن دندان دکتر داودیان
در این قسمت از نوشتار به معرفی و بررسی شرایطی میپردازیم که در آنها یک متخصص ارتودنسی کشیدن دندان را به عنوان یک راهکار درمان در نظر میگیرد.
به عنوان یکی از مهمترین دلایل کشیدن دندان در ارتودنسی می توان به ایجاد فضای مناسب برای حرکت دندانها در طول درمان اشاره کرد که دندان های به یکدیگر فشار زیادی را وارد نکرده و از این طریق به بهترین شکل ممکن در یک ردیف قرار بگیرند. ارتودنسی با کشیدن دندان برای بسیاری از افراد نگرانی هایی را به دنبال دارد چرا که فکر می کنند جای خالی دندان کشیده شده، بعد از پروسه ارتودنسی باقی خواهد ماند در حالی این گونه نبود و سایر دندان ها به مرور زمان جای خالی دندان کشیده شده را پر خواهند کرد. این که کدام دندانها توسط دندانپزشک کشیده میشوند به شرایط بیمار و روند درمان ارتودنسی او بستگی دارد، در شروع درمانهای ارتودنسی یکی از دندانهایی که ممکن است با احتمال بیشتری کشیده شود دندانهای عقل بیمار است. اگر حضور دندانهای عقل بیمار سبب ایجاد وقفه در درمانهای ارتودنسی شود، با احتمال زیادی این دندانها پیش از شروع ارتودنسی کشیده خواهند شد.
دندانپزشک معالج با مشاهده مدارک و عکس های ارائه شده از دهان فرد بیمار، مشخص می کند که کدام یک از دندان بیمار، بایستی کشیده شود تا بتواند ارتودنسی مورد نیاز را بر روی سایر دندان ها انجام دهد همچنین در بسیاری از مواقع کشیدن دندان در گامهای اولیه ارتودنسی صورت نمی گیرد و دندانپزشک بعد از گذشت زمان متوجه این امر می شود که بایستی یک یا چند از دندان های فرد بیمار را بکشد.
با این حال از مهم ترین و اصلی ترین دلایلی که لزوم کشیدن دندان در ارتودنسی را به وجود می آورد می توان به مواردی از جمله زیر اشاره کرد:
بی شک یکی از مهمترین و اصلی ترین دلیل کشیده شدن دندان در ارتودنسی شرایطی است که ازدحام و شلوغی دندانها سبب ایجاد یک نامرتبی دندانی پیچیده شده است. دندانپزشک معالج در صورتی که شلوغی دندانها را در یک قسمت از فک مشاهده کند، مجبور است برای باز کردن جای مناسب برای حرکت سایر دندانها، یک یا چند دندان را بکشد. همچنین دندانپزشک در کشیدن دندان، بایستی تقارن مورد نیاز دندانها را رعایت کند تا خط میانه یا میدلاین جا به جا نشود. به همین جهت اگر قرار است از فک بالایی اقدام به کشیدن دندانی کند، مجبور است از فک پایین نیز دندانی را بکشد تا تقارن لازم حفظ شود.
یکی از شرایطی که دندانپزشک با استفاده از کشیدن دندان در درمانهای ارتودنسی، ناهنجاری و نامرتبیها را رفع میکند، برطرف کردن ناهنجاریهای فکی کلاس ۱ یا ۲ است. در شرایطی سن رشد بیمار گذشته باشد و بیمار بالغ باشد امکان موفقیت درمانهای ارتودنسی در برطرف کردن جلو یا عقب بودن فکها نسبت به یکدیگر کم میشود. در این شرایط دندانپزشک در صورتی که بیمار تمایلی به جراحی فک خود برای برطرف کردن ناهنجاریها نشان ندهد، به کشیدن دندانها به عنوان یک گزینه درمانی نگاه میکند تا شانس درمانهای ارتودنسی را برای اصلاح ناهنجاریهای فکی بیشتر کند. در یک ناهنجاری فکی مانند آندربایت، اپن بایت یا یک اوربایت شدید شرایطی هستند که در آنها پزشک ممکن است برای اصلاح این ناهنجاریها از کشیدن دندان کمک بگیرد. مخصوصا اگر بیمار اصرار داشته باشد که این ناهنجاری را بدون جراحی برطرف نماید.
کشیدن دندان به عنوان یکی از مراحل ارتودنسی در بسیاری از بیماران اجتناب ناپذیر است به طوری که هر یک از فاکتورهای ذکر شده در این نوشتار و دلایل فوق می تواند این امر را تشدید کند؛ اما نکته بسیار مهم که بایستی به آن توجه کرد، بهترین زمان تشخیص کشیدن دندان در ارتودنسی است که این وظیفه نیز بر عهده دندانپزشک و تجربه و تخصص او در درمان نامرتبیهای دندانی و ناهنجاریهای فکی است که تصمیم درستی را در زمان مناسبی بگیرد و دندان مورد نظر خود را بکشد.
دکتر مسعود داودیان (متخصص ارتودنسی)، بیش از ۱۲ سال سابقه تخصصی در درمان انواع ناهنجاری های دندان و فک دارند. علاوه بر داشتن دارای بورد تخصصی، عضو هیئت مدیره ارتودنتیست های ایران و موسس انجمن ارتودنتیست های جوان بوده اند.