ایمپلنت دندان یکی از مرثرترین روشهای درمانی دندانپزشکی برای پر کردن جای خالی دندانهای از دست رفته است به صورتی که هیچ نشانی از غیرطبیعی بودن زیبایی دندانها نباشد. انجام جراحی توسط یک دندانپزشک باتجربه بدون شک تأثیر بسزایی در موفقیت درمان دارد ولی چیزی که به همان اندازه مهم است انجام دقیق مراقبتهای بعد از ایمپلنت از جمله مسواک زدن با روش صحیح و با استفاده از مسواک مناسب است.
وقتی که دوره بهبودی پس از جراحی به پایان رسید، ایمپلنتها نیاز به مراقبت جدی و مداوم دارد. دستیار دندانپزشک دستورالعملها و روشهای مختلفی که برای وضعیت ایمپلنت تان لازم و ضروری هستند را به شما ارائه میدهد. لازم است که این دستورالعملها را رعایت کنید و در کنار آن از وسایل بهداشتی با کیفیت استفاده کنید.
دندانپزشک در مورد تعداد دفعاتی که لازم است برای بررسی سلامت ایمپلنتها به مطب مراجعه کنید هم با شما صحبت خواهد کرد. تعداد کمی از ایمپلنتها ممکن است باعث ایجاد التهاب ایمپلنت (پری ایمپلنتایتس) شود که در این وضعیت بافتهای اطراف ایمپلنت دچار عفونت میشوند. این مشکل اغلب به خاطر تمیز نکردن ایمپلنت به اندازه کافی و رشد پُژُکهای دندان رخ میدهد. چکآپ مرتب به جلوگیری از عفونت ایمپلنت و احتمال خراب شدن کامل آن کمک میکند.
همچنین بخوانید: آیا همه دندان ها را می توان ایمپلنت کرد؟
اگر میخواهید از این عوارض جلوگیری کنید لازم است حتماً با متخصص ایمپلنت خود درباره نحوه صحیح مسواک زدن بعد از ایمپلنت و انتخاب مسواک مناسب صحبت نمایید.
حتی موفقترین جراحی ایمپلنت دندان هم تنها نیمی از مسیر برای رسیدن به دندانهایی سالم و لبخندی زیبا است. نیمه دوم این فرایند، شیوهای مناسب و موثر برای مراقبت از ایمپلنتهای کار گذاشته شده است. موفقیت کاشت ایمپلنت و حفظ سلامتی آن و نداشتن عوارض جانبی به مراقبتهای صحیح دهان و دندان پس از فرایند کاشت ایمپلنت بستگی دارد.
ایمپلنت یکی از پیشرفتهترین شاخههای دندانپزشکی است که امکان داشتن جایگزینی برای یک یا چند دندان از دست رفته را فراهم میکند. یک ایمپلنت دندانی جایگزین ریشه دندان میشود که از تیتانیوم یا فلزی مشابه ساخته شده و از طریق جراحی درون استخوان فک کاشت میشود. در طول بهبود، استخوان اطراف طی فرایندی که به آن الصاق استخوانی میگویند به درون ایمپلنت رشد میکنند. نحوه درمان با ایمپلنت با توجه به تعداد دندانهای از دست رفته متفاوت خواهد بود:
• یک یا دو دندان
کار گذاشتن ایمپلنت جداگانه برای هر دندان، و گذاشتن تاج سرامیکی روی آن
• چند دندان مجاور همدیگر
ایجاد پل ایمپلنت، تعداد ایمپلنتها به شرایط فردی بیمار بستگی دارد.
• یک یا هر دو فک و فقدان تمامی دندانها
یک پل کامل یا پروتز کامل برای نگهداری ایمپلنتها، تعداد ایمپلنتها به شرایط فردی بیمار بستگی دارد.
یک دندان ایمپلنت کاشت شده، بسیار شبیه دندان طبیعی خواهد بود، در نتیجه نیاز به بهداشت دهان و دندان خوب و بررسیهای مرتب دندانپزشک خواهد داشت. ایمپلنتها برای جایگزینی دندانهای از دست رفته و بازگرداندن عملکرد و زیبایی به دندانها، راه درمانی موثر و طولانی مدتی هستند.
همچنین بخوانید: عوامل تاثیرگذار در زمان انجام ایمپلنت
ریشه ایمپلنت در استخوان فک از تیتانیوم ساخته میشود. با توجه به سازنده و نوع طراحی آن، ایمپلنت ممکن است از تیتانیوم خالص باشد و یا آلیاژی از تیتانیوم و مقادیر کمی از آلومنیوم و وانادیم را داشته باشد که برای افزایش میزان توانایی انبساط و افزایش مقاومت آن در برابر شکستگی به آن اضافه میشود. سطح ایمپلنت به شیوههای مختلفی اصلاح میشود تا باعث تحریک سلولها برای رشد و جوش خوردن به ایمپلنت شود، و در نتیجه با بدن واحدی پیوسته و طبیعی را ایجاد کند.
تاج دندان معمولا از مواد سرامیکی (شبه پرسلان) ساخته میشود و ممکن است کمی فلز گرانبها هم به آن اضافه شده باشد.
مراقبتهای ایمپلنت دندان بلافاصله پس از بازگشتتان از جراحی ایمپلنت شروع میشود. لازم است که فرایند پس از جراحی را به خوبی دنبال کنید، چون باعث میشود میزان ناراحتی و مشکلات اولیه پس از فرایند جراحی برایتان آسانتر شود. همچنین زمان بهبودی شما را هم تسریع میبخشد و احتمال عفونت و خرابی ایمپلنت را کاهش میدهد.
به توصیههای پریودانتیکس (متخصص جراحی لثه) با دقت گوش دهید و دستورالعملهای او در مورد نکات پس از جراحی را رعایت کنید. داروهای تجویز شده را مصرف کنید. توصیه میشود که اولین دوز داروها وقتی که هنوز محل جراحی شده بیحس است مصرف شود. کمی خونریزی پس از جراحی کاملا طبیعی است. دو شب اول سرتان را با استفاده از بالش، بلند نگه دارید و از گذاشتن کیسه یخ روی دهان برای کاهش خونریزی و تورم استفاده کنید.
اگر خونریزی پس از سه تا چهار روز بعد از جراحی هنوز ادامه داشت با جراح مربوطه صحبت کنید. به یاد داشته باشید که باید مایعات به اندازه کافی مصرف کنید، غذاهای نرم بخورید، از فعالیتهای سنگین خودداری کنید، سیگار نکشید و الکل هم مصرف نکنید.
یک متخصص خوب باید در مورد شیوه مسواک زدن بیمار بررسیهای لازم را انحام دهد و اگر لازم بود پیشنهادهایی را برای بهبود هر چه بهتر بیمار ارائه دهد. واقعیت این است که بیشتر افراد مسواک زدن را از کودکی یاد گرفتهاند، اما بسیاری از آنها این کار را به شیوهای نامناسب انجام میدهند، شیوهای که برای دندانهای کاشت شده مناسب نیست.
برای رعایت بهداشت دهانی خود بعد از کاشت دندان به موارد زیر توجه داشته باشید:
یکی از راههای اولیه مسواک زدن پس از فرایند کاشت ایمپلنت این است که این فرایند به طور کامل البته با دقتی بالا صورت گیرد، به طوری که به بافتهای نرم لثه آسیبی نرسد. این کار از جابجایی ایمپلنت جلوگیری میکند، و کمک میکند حاشیه لثه در برابر ورود میکروبها از پژکهای دندان به درون منطقه کاشت شده مقاومتر شود. با این حال نظافت دندان در برابر ایجاد مشکلات پیرادندانی ، عفونت و آسیب به ایمپلنتها جلوگیری میکند. این روش ساده، خطرات و عوارض جانبی پس از فرایند کاشت ایمپلنت را کاهش میدهد.
تمیز کردن ایمپلنت باید دو بار در روز، یک بار صبح و یک بار هم شب قبل از خواب انجام شود و این کار حداقل باید سه دقیقه طول بکشد (میتوانید برای بررسی زمان از ساعت شنی مخصوص استفاده کنید). باید دندانها را به طور کامل پاک کنید، به حاشیه بین لثه و تاج دندان، و فضاهای بین دندانها بیشتر توجه کنید.
دستگاههایی همچون ایریگیتور دهانی برای پاک کردن قسمتهایی که دسترسی به آنها مشکل است استفاده میشود، این دستگاه با پاشیدن آب، پژکها و باقیمانده غذا را از لای دندانها پاک میکند، و با ماساژ، وضعیت لثهها را بهبود میبخشد.
قبل از تمیز کردن دندانها لازم است که دهانتان را با دهانشویه بشویید. اگر دندانپزشک داروهای دیگری را برای شستشوی دهان تجویز کرده است، این تجویزرا هم به هیچ وجه نادیده نگیرید. میتوانید از هر خمیردندانی استفاده کنید، اما مسواک باید دارای موهای نرمی باشد، برای بین دندانها هم توصیه میشود از مسواکهای بین دندانی استفاده شود.
سطح عمودی دندان باید با حرکت مسواک از لثه به سمت بخش بالایی تاج دندان صورت گیرد، دندانهای فک بالایی از بالا به پایین باید تمیز شوند، و دندانهای فک پایینی هم از پایین به بالا. سطح بالایی دندانها هم با حرکت جلو و عقب مسواک به صورت افقی تمیز میشوند.
بخش پایانی مسواک زدن، ماساژ لثه و تمیز کردن زبان است، که پژکهای حاوی باکتری در این قسمتها هم تجمع میکنند.
هنگام تمیز کردن دندانها، اباتمنتها نیاز به توجه ویژهای دارند، چون آنها هم ممکن است محل تجمع باکتری و باقیمانده غذاها شوند. از ایریگتور یا نخ دندان مخصوصا برای تمیز کردن ابانتمنتها استفاده کنید. شما در مورد میزان احتیاج به نخ دندان در مورد دندانهای خود باید با دندانپزشک صحبت کنید. تمیز کردن پروتزها همچون دندانهای طبیعی انجام میشود.
همچنین بخوانید: ویژگی های یک مسواک خوب چیست؟
برخی افراد فکر میکنند که لرزش ناشی از مسواک برقی ممکن است منجر به آسیب رسیدن به استخوان و خرابی ایمپلنت ها شود، اما واقعیت عکس این است. تیتانیومی که در ساخت ایمپلنت دندان استفاده میشود به عنوان ریشههایی برای دندان مصنوعی عمل میکنند. چون آنها در فک قرار میگیرند باعث تحریک رشد استخوانهای جدید شده و مانع ضعیف شدن استخوان میشوند.
فکها برای حفظ استحکام خود نیاز به تحریک ناشی از جویدن دارند که ایمپپلنت تیتانیومی هم باعث تحریک این استخوانها برای رشد میشود. ویبره و لرزشهای مسواک برقی شبیه لرزشهای ناشی از جویدن است بنابراین هیچ آسیبی به ایمپلنتها نمیرسانند و حتی میتوانند مفید هم باشند.
مسواکهای برقی برای تمیز نگه داشتن ایمپلنتها هم مفید هستند، چون میتوانند به تمامی گوشه کنار اطراف دندان کاشت شده دسترسی داشته باشند. با این حال جراحان دهان و دندان برای نظر هستند که مسواک برقی نمیتواند جایگزینی برای نخ دندان باشند. شما هنوز هم باید از نخ دندان یا اریگیتور برای پاک کردن پژک ها از بین دندانها و نقاط دور از دسترس استفاده کنید. برخی از جراحان استفاده از مسواک بین دندانی را هم توصیه میکنند که بین دندانها میخزد.
با وجود مواردی که گفته شد باز هم توصیه می شود در مورد انتخاب مسواک مناسب برای ایمپلنت حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.
هزینه مسواک ایمپلنت به فاکتورهای متفاوتی از جمله کیفیت مسواک، نوع آن و کارخانه تولیدکننده دارد. بهترین راه برای انتخاب بهترین مسواک مشورت با دندانپزشک برای معرفی مسواک مناسب و مقرون به صرفه است.
اگر دندان های خود را به تازگی ایمپلنت کرده اید یا قصد انجام آن را دارید به شما توصیه میکنیم مقاله مراقبت های بعد از ایمپلنت را مطالعه نمایید.
دکتر مسعود داودیان (متخصص ارتودنسی)، بیش از ۱۲ سال سابقه تخصصی در درمان انواع ناهنجاری های دندان و فک دارند. علاوه بر داشتن دارای بورد تخصصی، عضو هیئت مدیره ارتودنتیست های ایران و موسس انجمن ارتودنتیست های جوان بوده اند.