نشانه های ورم لثه و راه های درمان آن

لثه، بافتی سفت و صورتی است که استخوان‌های فک را می‌پوشاند. این بافت، ضخیم و پر از رگ‌های خونی می‌باشد که در صورت هرگونه عفونتی، دچار تورم می‌شود. ورم لثه یا هایپرپلازی (Hyperplasia)، به بزرگ‌‌ شدن و رشد بیش‌از‌حد و غیرطبیعی بافت‌ لثه گفته می‌شود.

هنگامی که لثه دچار تورم می‌شود، بجای رنگ صورتی و طبیعی خود، به رنگ قرمز در می‌آید. هنگامی‌که قسمت‌هایی از لثه‌ به دلایلی که در ادامه این مقاله توضیح داده خواهد شد، برجسته، پفکی و ملتهب شوند؛ اصطلاحا می‌گوییم که ورم لثه اتفاق افتاده است.

به ورم لثه، بزرگ شدن بافت لثه یا التهاب لثه نیز گفته می‌شود. ورم لثه را همواره باید جدی گرفت، زیرا این بافت‌ حیاتی، پر از رگ‌های خونی است و اکسیژن و مواد غذایی را به ریشه دندان‌ها و سایر بخش‌های دهان می‌رساند و مشاهده هرگونه التهاب و ورم در آن؛ می‌تواند نشانه وجود یک بیماری باشد.

در این مقاله قصد داریم، ضمن بررسی علائم و علل بروز ورم لثه، نحوه درمان‌ و راه‌های پیشگیری از آن را با هم مرور کنیم. پس تا پایان این مقاله از سیمادنت، با ما بمانید.

علائم ورم لثه چیست؟

ورم لثه نیز مانند هر عارضه دیگر، واجد نشانه‌ها و دارای علائمی می‌باشد که برخی از مهم‌ترین علائم ورم لثه عبارتند از:

1. پفکی شدن و نرمی لثه: لثه‌ها ممکن است بطور مشخصی پفکی و نرم‌تر از حالت طبیعی خود شوند که این پفکی شدن، در اطراف دندان‌ها بیشتر مشاهده می‌شود.
2. لثه‌های قرمز تیره: وقتی لثه‌ها ملتهب می‌شوند و ورم می‌کنند، رنگ آن‌ها معمولا از صورتی به قرمز تیره تغییر می‌کند. این تغییر رنگ لثه‌ها، نشان‌دهنده ورم لثه است.
3. خونریزی لثه: یکی از علائم شایع ورم لثه، خونریزی لثه در هنگام مسواک زدن و موقع خوردن مواد غذایی است.
4. درد لثه: لثه‌های متورم، ممکن است دردناک باشند؛ به‌ویژه هنگام لمس و یا در هنگام مصرف غذاهای حاوی مواد سلولزی و سخت.
5. ترشحات لثه: در برخی موارد، لثه‌ها ممکن است از خود ترشحات مایعی داشته باشند که نشانگر وضعیت التهابی آن‌ها و ورم لثه است.
6. بوی بد دهان: اگر ورم لثه شدید باشد، ممکن است دهان شما بوی بد و نامطبوعی داشته باشد. 

علائم ذکر شده، بطور معمول نشان‌دهنده وضعیت التهابی و ورم لثه هستند. در صورت مشاهده این علائم، بهتر است که به دندانپزشک خود مراجعه کرده و مشاوره و درمان مناسب را دریافت کنید تا از تشدید ورم لثه و مشکلات بعدی آن جلوگیری شود.

مطلب پیشنهادی: بهترین جراح لثه در تهران

مهمترین دلایل ورم لثه چیست؟

ورم لثه، متاثر از دلایل و عوامل متعدد و مختلفی است که برخی از مهمترین دلایل ورم لثه را در ادامه بصورت کامل با هم بررسی خواهیم کرد. 

آبسه دندان

آبسه دندان، حفره یا بافتی پر از چرک است که در اطراف ریشه دندان عفونی؛ تشکیل شده و باعث ایجاد برجستگی و نقاط پفکی در برخی از نواحی لثه و ورم لثه می‌شود. آبسه دندان، معمولا به دلیل عفونت باکتریایی در دندان و یا ریشه دندان ایجاد می‌شود.

این عفونت ممکن است ناشی از پوسیدگی دندان، پس زدن برخی روش‌های ترمیمی دندان و یا بیماری‌های زمینه‌ای دهان و دندان باشد. درمان آبسه دندان از طریق مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، کنترل عفونت دندان‌ها و درمان عصب دندان، امکان‌پذیر است.

پوسیدگی شدید دندان

یکی دیگر از دلایل ورم لثه، می‌تواند پوسیدگی شدید دندان و ایجاد حفره دندانی باشد. در صورت مشاهده پوسیدگی دندان، بایستی در اولین فرصت توسط یک متخصص درمان شود. توجه داشته باشید که در صورت بی‌توجهی نسبت به درمان پوسیدگی دندان، می‌توان انتظار ایجاد آبسه‌های عفونی و دیگر عفونت‌ها را داشت.

عفونت دندان عقل

هنگامیکه دندان عقل سطح لثه را می‌شکافد و بیرون می‌آید، باکتری‌های موجود در دهان؛ از آن نقطه وارد لثه می‌شوند و عفونت ایجاد می‌کنند که هرچه میزان تجمع باکتری‌ها بیشتر باشد، این عفونت شدیدتر خواهد بود. برای رفع ورم لثه‌ای که منشا آن عفونت دندان عقل است، شما باید فورا به دندانپزشک مراجعه کنید تا ناحیه آلوده، تمیز و تمام چرک‌های آن کاملا تخلیه شود. تجویز دهانشویه، آنتی‌بیوتیک و پنی‌سیلین نیز می‌تواند از روش‌های درمان عفونت دندان عقل باشد.

اختلالات خون

مشکلات و اختلالات خون، یکی دیگر از علل ورم لثه می‌باشد. همانگونه که می‌دانید محل تولید سلول‌های خونی، مغز استخوان است. گاهی مواقع مغز استخوان، سلول‌های غیرطبیعی تولید می‌کند که این سلول‌ها می‌توانند سلول‌های خونی سالم را از بین برده و کارکرد طبیعی خون را مختل سازند. وجود خستگی، حالت تهوع، تنگی نفس، احساس درد عضلانی و داشتن تب، از دیگر نشانه‌های داشتن اختلالات خونی است.

آفت دهان

آفت‌ دهان، زخم‌کوچک و سفیدی است که معمولا داخل گونه‌ها، لب‌ها و روی زبان ایجاد می‌شود. علت این زخم‌ها دقیقا مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد که ارثی هستند و کمبود ویتامین و آلرژی، می‌تواند ایجاد آن را تشدید کند و به ورم لثه منجر شود. آفت دهان را می‌توان با دهانشویه‌های کلرهگزیدین یا داروهای استروئیدی کاملا برطرف نمود.

تبخال دهانی

تبخال دهانی توسط ویروسی به نام ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود و زمانی منتقل می‌شود که فردی با داشتن زخم‌های فعال، با فرد دیگری از نزدیک تماس داشته باشد. تبخال دهانی معمولا عارضه‌ای دردناک‌ است و افرادی که درگیر این عارضه می‌شوند، همزمان درگیر مجموعه‌ای از عوارض، شامل: زخم‌های دهانی، تب، سردرد، گلودرد، ورم لثه و تورم غدد لنفاوی نیز می‌شوند.

درمان خانگی ورم لثه سع

ورم لثه را برخی مواقع، می‌توان با درمان خانگی کنترل و برطرف کرد. این درمان‌های خانگی، شامل استفاده از برخی مواد گیاهی و عناصر طبیعی تایید شده برای درمان ورم لثه است. در ادامه، برخی از روش‌های درمان ورم لثه در خانه را که بصورت تجربی از آن استفاده و باعث رفع مشکل ورم لثه شده است را بررسی و توضیح خواهیم داد. 

دهانشویه نمک و آب گرم

شستشوی دهان و مخصوصا لثه‌ها با استفاده از دهانشویه نمک و آب گرم، می‌تواند به نحو موثری باعث کاهش التهاب و درمان ورم لثه شود. شما برای این منظور، می‌توانید یک قاشق چایخوری نمک را با یک فنجان آب گرم مخلوط کنید و به مدت ۳۰ ثانیه با آن، دهانشویه انجام دهید. توجه داشته باشید که با تکرار هر روزه شستشوی دهان و مخصوصا لثه‌ها، می‌توانید ورم لثه را طی چند روز از بین ببرید.

روغن میخک

استفاده از روغن میخک، یکی دیگر از داروهای خانگی است که اغلب به دلیل خواص ضد درد و ضدمیکروبی که دارد، از آن برای درمان ورم لثه استفاده می‌شود. شما می‌توانید چند قطره از روغن میخک را روی انگشتان بریزید و با آن تمام سطح لثه‌تان را ماساژ دهید. پس از چند بار استفاده از روغن میخک، شما نتیجه آن را در بهبود ورم لثه خواهید دید.

خمیر زنجبیل و نمک

زنجبیل به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان، دارای خواص ضد التهابی و کاهش دهنده ورم است؛ بنابراین می‌تواند یکی از درمان‌های خوب خانگی برای ورم لثه و رفع التهاب آن باشد. شما می‌توانید یک تکه کوچک زنجبیل را خرد کرده، بخوبی له کنید و سپس با نصف قاشق چایخوری نمک مخلوط کنید تا حالت خمیری مانندی به خود بگیرد.

خمیر بدست آمده را روی قسمت‌های متورم لثه خود بمالید و ۱۰ تا ۱۲ دقیقه صبر کنید و سپس دهان خود را با آب تمیز بشویید. قابل ذکر است که برای حصول نتیجه موردنظر، بهتر است که این کار را ۲ مرتبه در طول روز انجام دهید.

ژل آلوئه ورا

ژل آلوئه ‌ورا به دلیل دارا بودن خواص ضدالتهابی، می‌تواند به تسکین لثه‌های ملتهب و بهبود ورم لثه کمک کند. برای این منظور، مقدار کمی از ژل آلوئه ‌ورا را روی لثه‌های خود بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند و سپس دهان خود را با آب بشویید. پس از چند بار تکرار، اثرات مفید ژل آلوئه ‌ورا را در بهبود ورم لثه خواهید دید. 

عصاره وانیل

استفاده از عصاره وانیل هم می‌تواند یکی دیگر از درمان‌های خوب و مفید خانگی برای از بین بردن ورم لثه باشد. چرا که وانیل، ضدعفونی‌کننده و ضددرد است و از آن برای تسکین درد لثه و دندان استفاده می‌شود. فقط کافیست که ۲ قطره از عصاره وانیل را با استفاده از انگشتان، روی لثه متورم بمالید و بگذارید که چند دقیقه روی لثه بماند. با تکرار این کار به تعداد دوبار در روز، معجزه آن را در از بین بردن التهاب و ورم لثه احساس خواهید کرد.

دهانشویه سرکه سیب

سرکه سیب حاوی اسیدهای ملایمی است که باعث متعادل کردن PH  یا اسیدیته فضای درون دهان شما می‌شود. این خاصیت، در نهایت باعث کاهش عفونت و ورم لثه می‌شود. برای دهانشویه سرکه سیب، کافیست که یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک لیوان آب مخلوط کنید و دهانتان را با آن بشویید. 

جوش شیرین و زردچوبه

جوش شیرین، از دیرباز یکی از مواد درمانی ضد التهاب لثه در طب سنتی بوده است. جوش شیرین، ماده‌ای ضدعفونی‌کننده و ضد باکتری است که ترکیب آن با زردچوبه، هم عفونت‌ها را از بین می‌برد و هم التهاب و ورم لثه را کاهش می‌دهد.

یک قاشق چایخوری جوش شیرین را با کمی زردچوبه مخلوط کنید و لثه‌هایتان را با این ترکیب به مدت ۱ دقیقه ماساژ دهید، سپس با آب تمیز بشویید. تکرار این عمل در صبح و شب، به مدت چند روز می‌تواند باعث بهبودی ورم لثه و همچنین بهبود التهاب آن شود.

داروهای بدون نسخه برای ورم لثه

دارو های بدون نسخه برای ورم لثه، اگرچه می‌توانند مفید باشند؛ اما توصیه می‌شود که مصرف آن‌ها حتما با مشورت پزشک صورت گیرد. برخی از این داروها: شربت یا قرص ایبوپروفن، قرص آسپرین، قرص ناپروکسین، قرص دیکلوفناک، قرص مفنامیک اسید، کپسول سلکوکسیب و ایندومتاسین است.

روش های پیشگیری از باد کردن لثه

پیشگیری از عفونت و باد کردن لثه، مستلزم آگاهی یافتن از روش‌های کاربردی آن است. برخی از مهم‌ترین روش‌ های پیشگیری از باد کردن لثه عبارتند از:

• استفاده از دهانشویه:

استفاده از دهانشویه‌ نمکی و یا دهانشویه‌ ضد باکتری، به کنترل باکتری‌ها و پیشگیری از تشکیل پلاک و تورم کمک می‌کند.

• حفظ بهداشت دهانی:

حفظ بهداشت دهانی منظم شامل: مسواک زدن حداقل دو بار در روز (صبح و شب) با مسواک مناسب و استفاده از نخ دندان است.

• مصرف غذاهای سالم:

مصرف غذاهای سالم و متنوع که حاوی ویتامین‌ها و مواد مغذی لازم برای سلامتی دندان‌ها و لثه‌ها هستند، به پیشگیری از عفونت دهان و دندان کمک می‌کند.

• معاینه و پاکسازی منظم دندان‌ها:

بازدیدهای منظم و معین توسط دندانپزشک برای پاکسازی دندان، به درمان عفونت لثه و ورم لثه کمک می‌کند.

جمع بندی و سوالات متداول ورم لثه

ورم لثه در اثر عوامل مختلفی ممکن است ایجاد شود و شما در صورت مشاهده و بروز هرگونه التهاب، عفونت و تورم در لثه؛ لازم است که سریعا به فکر درمان آن باشید و با آگاهی از علائم و علل بروز این عارضه، از گسترش آن جلوگیری کنید. اگر دچار تورم لثه هستید، حتما باید با مراجعه سریع به دندانپزشک متخصص و تشخیص به موقع علت ورم لثه، درمان به موقع آن را انجام دهید.

جلوگیری از عواملی که باعث تشدید خطر ابتلا به التهاب و ورم لثه می‌شود و همچنین انجام اعمال پیشگیرانه از ورم لثه؛ از جمله کارهایی است که نباید از انجام آن‌ها غافل شوید.  

دکتر داوودیان

دکتر مسعود داودیان (متخصص ارتودنسی)، بیش از ۱۲ سال سابقه تخصصی در درمان انواع ناهنجاری های دندان و فک دارند. علاوه بر داشتن دارای بورد تخصصی، عضو هیئت مدیره ارتودنتیست های ایران و موسس انجمن ارتودنتیست های جوان بوده اند.