امروزه تمام والدین میدانند بهداشت دندان کودک جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان او است. اما اغلب اوقات فرآیند تمیز کردن دندان کودک بسیار مشکل و پردردسر میباشد. ممکن است کودک از خود یک دندگی و لجبازی نشان دهد یا از بلعیدن خمیردندان دچار تهوع شود و دیگر علاقه ای به مسواک زدن دوباره ندارد.
ممکن است باز کردن دهان کودک بخاطر کوچک بودن و تمیز کردن دندان برای شما مشکل باشد. در این مطلب میخواهیم همه نکات اصلی درمورد بهداشت دندان کودک ، از انتخاب نوع مسواک گرفته تا وضعیت مناسب کودک جهت مسواک زدن و زمانی که باید مسواک را برای شما توضیح دهید.
والدین باید سعی کنند از دوران کودکی اهمیت دادن به بهداشت دهان و دندان کودک را به آنها آموزش دهند و به این موضوع اهمیت ویژه ای قائل شوند . نحوه درست مسواک زدن را به کودک آموزش دهند و آن ها را به رعایت اصول بهداشت دهان و دندان تشویق کنند. اغلب کودک هم حوصله چنین فعالیت هایی را ندارد ، خیلی سرسری اینکار را میکند به همین دلیل خطاهایی پیش می آید که حاصل آن پوسیدن دندان و بیماری لثه میشود. مراقبت کردن از دندان ها و لثه در دوران کودکی باعث رشد صحیح لثه ها میشود و نظم و ترتیب دندان ها در بزرگسالی نتیجه آن خواهد شد. پس نکات زیر در مورد بهداشت دهان و دندان کودک را جدی بگیرید تا از سلامت آن در آینده اطمینان حاصل کنید.
بهترین وضع این است که حتی پیش از اینکه دندان های شیری کودک شروع به بیرون آمدن کنند روزی یک بار با گاز و دستمال مرطوب پاک سازی شوند. این کار از تجمع میکروب ها که باعث پوسیده شدن دندان میشوند جلوگیری میکند.به علاوه در کودکانی که ارتودنسی دندان انجام داده اند در مراقبت از دندان ها باید توجه بیشتری کرد ، علاوه بر بهداشت دهان ، اینکار به عادت تمیز کردن دندان بوسیله کودک پس از روییدن دندان های جلویی با دستمال مرطوب کمک زیادی میکند.
مسواکی که برای کودک توصیه میشود دارای سری کوچک و دسته ای پر حجم است . الیاف موهای نایلونی آن هم باید نرم باشند تا مانع آسیب زدن به بافت لثه و دندان شوند.
برای مسواک زدن بطور مستقل نمیتوان سن دقیقی را تعیین کرد . کودکان حتی در سنین یکسان یا نزدیک بهم از نظر مهارت های دستی باهم تفاوت های زیادی دارند. یک محاسبه غیر دقیق برای سنجیدن مهارت دستی کودک ” استعداد رنگ کردن ما بین خطوط ” است .
اگر کودک شما این توانایی را بدست آورد که تصاویر را بدون خروج از حاشیه آن ها رنگ آمیزی کند یعنی مهارتش قابل قبول است. البته در این وضعیت هم سپردن اعمال مربوط به بهداشت دندان کودک به خود او منطقی نیست و نقش والدین بصورت نظارتی حتما باید وجود داشته باشد.
بهترین حالتی که مسواک زده میشود دارای زاویه ۴۵ درجه از خط لثه است و حرکت آن بسیار کوتاه میباشد . حرکت در طول خط لثه در حین مسواک باعث ساییدگی لثه میگردد. مسواک باید بصورت ملایم در جهت بالا و پایین دندان جابجا شود ، نه اینکه حرکت جانبی انجام دهد. باید سعی کنید حرکتی دایره وار و به صورت عمودی انجام دهید نه بصورت افقی. اینکار در سطح دندان جلو ، عقب ، بالا و همینطور روی زبان کودک صورت دهید.
بهترین حالتی که مسواک زده میشود دارای زاویه ۴۵ درجه از خط لثه است و حرکت آن بسیار کوتاه میباشد . حرکت در طول خط لثه در حین مسواک باعث ساییدگی لثه میگردد. مسواک باید بصورت ملایم در جهت بالا و پایین دندان جابجا شود ، نه اینکه حرکت جانبی انجام دهد. باید سعی کنید حرکتی دایره وار و به صورت عمودی انجام دهید نه بصورت افقی. اینکار در سطح دندان جلو ، عقب ، بالا و همینطور روی زبان کودک صورت دهید.
با مقاله ی شیوه صحیح مسواک زدن با ما همراه باشید.
بیشتر افراد بالغ هم از یک نقطه شروع به مسواک زدن میکنند. توصیه میشود از نقطه های متفاوت شروع کنند تا برای تمیز کردن نقطه دیگر تنبلی نکنند. اگر کودک شما خود به تنهایی مسواک میزند و همیشه از یک نقطه مسواک زدن را آغاز میکند ، معمولا انرژی زیادی را برای شستن آن نقطه صرف میکند و در نهایت برای نقطه آخر تنبلی میکند.
بیشتر بچه ها یادشان میرود دیواره های داخل دندان را که در تماس مستقیم با زبان است تمیز کنند. تمیز نمودن پلاک هایی که پنهانند به اندازه آن هایی که دیده میشوند مهم اند. از نقاطی که بیشتر بچه ها تمیز کردنش را فراموش میکنند پشت دندان جلویی میباشد که توصیه میشود تا مدتی کودک را عادت دهید مسواک زدن را از این نقطه شروع کند.
باکتری ها خیلی راحت روی مسواکی که به درستی تمیز نشده رشد میکنند. اگر این اتفاق بیفتد باکتری ها رشد میکنند و دفعه دیگر که کودک مسواک میزند دوباره وارد دهان میشوند ، پس بعد مسواک زدن ، مسواک کودک را بخوبی بشویید و اطمینان حاصل کنید هیچ خمیر دندانی روی مسواک باقی نمانده است.
در صورت اینکه مسواک دارای رطوبت باشد شرایط برای رشد باکتری ها ایجاد میشود. بجز این رطوبت مسواک به الیاف آن هم آسیب میزند.بهترین روش نگهداری مسواک خشک نگه داشتن آن است. اول آن را خشک کنید بعد درب روی آن را قرار دهید.
دندان پزشکان توصیه میکنند هرچند ماه مسواک را عوض کنید و یا هنگامی که موهای برس حالت طبیعی خود را از دست میدهند بجای توجه به زمان استفاده از مسواک به پرزهای برس مسواک توجه کنید. در بازار انواعی از مسواک ها یافت میشوند که موهای روی آن ها دارای نشانگر است. وقتی این رنگ از بین برود، یعنی زمان تعویض مسواک رسیده است . اما بطور کلی با از بین رفتن انعطاف پذیری مسواک زمان تعویض مسواک فرارسیده است.
در بیشتر کودکان دندان های شیری دارای فاصله از یکدیگر میباشند و تا هنگامی که دندان های دایمی کودک رشد نکند بکار بردن نخ دندان نیاز نیست و خود مسواک تنها برای تمیز کردن سطوح بین دندان ها کافی میباشد. ولی پس از روییدن دندان های دائمی نخ دندان کشیدن دارای اهمیت زیادی میشود. در حالتی که دندان شیری به یکدیگر اتصال دارند و یا بسیار شلوغند ، بکار بردن نخ دندان جهت تمیز کردن دندان های آسیا اهمیت زیادی دارند.
برای کودکانی که سن آن ها از سه سال کمتر است بکار بردن خمیر دندان جهت مسواک چندان اهمیت ندارد.استفاده از خمیردندان در سن پایین بخاطر کف کردن باعث تهوع در کودک میشود. علاوه براین ها کودکی که دارای سن و سال پایین است توانایی کنترل درست بلع خود را ندارد و احتمال اینکه بخشی از کف خمیر دندان را قورت بدهد وجود دارد.
قورت دادن خمیر دندان در دراز مدت باعث باعث مسمومیت کودک و تغییر رنگ دادن دندان های او به خاطر وجود فلوراید میشود. به همین دلیل استفاده از خمیر دندان برای کودکان تا ۳۶ ماهگی توصیه نمیشود و بعد آن هم استفاده از خمیر دندان باید به مقدار بسیار ناچیز به اندازه نوک ناخن باشد .
مطلب پیشنهادی: بهترین دندانپزشک اطفال
در کل نظر اغلب در این است که در صورت تمیز کردن دهان در سن کمتر از یک سال در کودک ایجاد شود ، کودک بعدها در برابر آن مقاومتی نشان نمیدهد. اگر کودک به مسواک زدن پیش از یک سالگی عادت نکند و در حال حاضر در برابر آن مقاومت میکند ، راه حل آن پافشاری شماست. اگر برای مدتی به کودک برای تمیزی دندان اصرار کنید ، بدون شک مساله را میپذیرید.
در مواقعی که کودک خواب آلوده یا خسته است زیاد سخت نگیرید و به سرعت مسواک زدن کودک سخت نگیرید ولی ر روزهای بعد حتما جدی بگیرید.
تقریبا ۹۰ در صد بچه دندان قروچه دارند و دلیل خاصی هم برای آن وجود ندارد . چیزی که در این مورد خوب است این است که اغلب کودکان از درد دندان قروچه شکایتی ندارند ، با این حال در صورت درد داشتن کودک و ادامه دندان قروچه ها تا حدی که به لثه ها و دندان ها آسیب رساند باید از یک دندانپزشک کودک مشاوره بگیرید
بچه های زیادی هستند که ارتودنسی کودکان انجام میدهند و دلیل اصلی آن هم یک چیز است : توصیه متخصص ارتودنسی دهان و دندان این است که هرچه زودتر ارتودنسی موقت برای کودکان اجرا شود. این حقیقت دارد که این نوع درمان برای تمام تمام کودکان الزامی نیست ، اما مشاوره با متخصصان هم بی ضرر نیست.
دکتر مسعود داودیان (متخصص ارتودنسی)، بیش از ۱۲ سال سابقه تخصصی در درمان انواع ناهنجاری های دندان و فک دارند. علاوه بر داشتن دارای بورد تخصصی، عضو هیئت مدیره ارتودنتیست های ایران و موسس انجمن ارتودنتیست های جوان بوده اند.