مشکلات پوسیدگی دندانها در بزرگسالان به صورت تدریجی از زمان کودکی شکل میگیرد. فلوراید تراپی یکی از روش‌های مناسب جهت پیشگیری و کاهش پوسیدگی در دندان کودکان است. فلوراید یک عامل شناخته شده در مقابله با پوسیدگی دندان است.
پوسیدگی دندان هنگامی رخ می‌دهد، باکتریهای تولیدکننده اسید مینای سخت محافظت‌کننده دندانها را حل می‌کنند. فلوراید ماده اولیه ی ضد پوسیدگی است که به صورت سیستمیک (داخل بدن) و موضعی عمل می کند و به عنوان یک معیار مطمئن و موثر در جوامع بشری برای کاهش شیوع و وقوع پوسیدگی های دندان است.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
نمایش
فلوراید تراپی چیست و چه اهمیتی دارد؟
استفاده از فلوراید اهّمیت ویژه ای در کنترل و پیشگیری از پوسیدگی دندان بویژه در سطوح بین دندانی دارد. فلوراید تراپی به معنای کاربرد موضعی فلوراید به صورت دوره ای بر روی دندان ، به منظور افزایش مقاومت آنها در برابر پوسیدگی است.
در این روش دندانپزشک اطفال ابتدا دندان ها را با برس و خمیر مخصوص تمیز می کند و سپس فلوراید بصورت ژل یا وارنیش روی دندان ها مالیده می شود. پس از آن، کودک باید چند بار آب دهان خود را خالی کند ولی دهان نباید شسته شود و تا نیم ساعت هم کودک نباید چیزی بخورد یا بیاشامد.
توصیه می شود فلوراید تراپی در مطب و توسط بهترین دندانپزشک کودکان، از وقتی که همه ی دندان های شیری رویش یافتند (حدود ۳ سالگی) شروع شود و تا ۲ سال بعد از رویش آسیای دوم دائمی (حدود ۱۴ سالگی) با نظر دندانپزشک ۶-۳ ماه یکبار ادامه یابد.
همزمان با فلوراید تراپی در مطب، ممکن است دندانپزشک برای برخی کودکان بالای شش سال که در خطر بالای ایجاد پوسیدگی دندان هستند، کاربرد دهان شویه فلوراید را در منزل تجویز کند.فیشور سیلانت با پایه رزین در پیشگیری از پوسیدگی سطح حفره‌ها و شیارهای دندان در کودکان و نوجوانان با درزگیری مینای دندان ، مؤثر است.
نگهداری سیلانت یک عامل حیاتی برای اثربخشی سیلانت‌های رزینی است و این نگهداری معیار سنجش اثربخشی سیلانت است. میزان نگهداری سیلانت با گذشت زمان کاهش می‌یابد. تاثیر پیشگیرانه پوسیدگی سیلانت، با تعویض سیلانت تحت الشعاع قرار میگیرد و خطر پوسیدگی را به میزان نسبتاً بالایی کاهش می‌دهد. سیلانت با پایه رزین اولین مواد انتخابی برای درزگیرهای مینای دندان است.
مطلب پیشنهادی: مضرات جوش شیرین برای دندان ها
فلوراید تراپی در کودکان
مینای دندان که لایه خارجی تاج دندان را تشکیل می دهد از کریستال های معدنی فشرده تشکیل شده باکتریهای پلاک دندانی باعث از دست دادن مواد معدنی مینا یا دمینرالیزه شدن آن می گردند. این باکتریها از قند موجود در فضای دهان و دندان تغذیه نموده و اسیدهائی تولید می کنند که کریستالهای مینا را در خود حل می نماید.
اگر چنانچه مینا مواد معدنی خود را از دست بدهد و آن را دوباره بدست نیاورد پوسیدگی دندانی اتفاق می افتد. فلوراید به رمینرالیزه شدن مینا کمک نموده و بلورهای آن را مقاوم تر میکند در نتیجه مینای دندان در برابر پوسیدگی مقاوم تر می شود.مراحل :
- ابتدا سطح کلیه دندانها با برس مخصوص تمیز می شود ( چیزی شبیه مسواک برقی )
- سطح تمام دندانها به ژل فلوراید آغشته می شود ( گاهی اوقات یکطرف هر دو فک در یک مرحله و نیم دیگر در مرحله بعد به ژل آغشته می شود)
- ژل فلوراید حدود ۴ دقیقه در مجاورت دندان قرار می گیرد.
- در تمام مراحل پشت کودک حالت عمودی داشته سر کمی به سمت جلو خم می شود و ساکشن ( بزاق کِش ) در دهان کودک قرار میگیرد تا از بلع فلوراید ممانعت به عمل آید .
- پس از گذشت ۴ دقیقه اضافات ژل با گاز استریل یا پنبه برداشته می شود. در این مرحله کودک آب دهان خود را بطور کامل خارج می کند.
- کودک نباید بعد از فلوراید تراپی دهانش را بشوید و تا نیم ساعت باید از خوردن و آشامیدن اجتناب کند. و طی این مدت در صورت جمع شدن بزاق در دهان ، آنرا خارج کند.
- در صورت مشاهده علایمی نظیر دل درد و تهوع ، به کودک شیر بخورانید.این حالت به ندرت اتفاق می افتد و آن زمانیست که کودک مقدار زیادی از ژل را ببلعد.با استفاده از ساکشن قوی و خم کردن سر به جلو امکان مسمومیت به صفر می رسد .
- فلوراید تراپی کودکان زیر ۳ سال یا کودکانی که مهارت خارج کردن بزاق (تف کردن ) ندارند ، انجام نمی شود.
- انجام فلوراید تراپی با صلاحدید دندانپزشک و انجام آن بصورت دوره ای (هر ۶ ماه یکبار ) بین ۳۰ تا۶۰ درصد باعث کاهش پوسیدگی می شود.
- فلوراید تراپی هم برای دندانهای شیری و هم برای دندانهای دایمی قابل انجام است ولی بیشتر در ۶ سالگی همزمان با رویش اولین دندان دایمی انجام می شود.
- مکانیزم عمل و فواید آن
- یون فلوراید به مینای دندان نفوذ کرده و آن را در برابر اسیدهای موجود در غذا، مواد قندی و باکتری های دهان مقاوم میکند که نتیجه آن پیشگیری از پوسیدگی دندان ، کم کردن حساسیت دندان ، متوقف کردن پوسیدگی در مراحل اولیه بدون نیاز به پر کردن دندان و حفاظت از سطح ریشه دندان میباشد.
- مواردی که باید فلوراید تراپی انجام شود
- کودکان زیر ۶ سال: موثر در حفاظت از دندانهای شیری و مقاوم سازی جوانه دندانهای دایمی در برابر پوسیدگی.
- کودکان و نوجوانان ۱۶-۶ سال: حفاظت از دندانهای دایمی در حال رویش به خصوص دندانهای آسیا که بسیار در معرض پوسیدگی هستند.
وارنیش فلوراید چیست؟
وارنیش فلوراید یک درمان دندانپزشکی است که می تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان، کاهش سرعت آن یا جلوگیری از بدتر شدن آن کمک کند. وارنیش فلوراید با فلوراید ساخته می شود، ماده معدنی که می تواند مینای دندان را تقویت کند.
به خاطر داشته باشید که درمان با وارنیش فلوراید نمی تواند به طور کامل از پوسیدگی جلوگیری کند. درمان‌های وارنیش فلوراید زمانی که کودک در حال مسواک زدن با مقدار مناسب خمیر دندان حاوی فلوراید، استفاده منظم از نخ دندان، مراقبتهای منظم از دندانها و رژیم غذایی سالم است، به بهترین وجه می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی کمک کند.
مزایای فلوراید تراپی
همه ما می دانیم که فلوراید تراپی چقدر مهم است. با این حال، آیا می دانستید که استفاده از فلوراید برای بزرگسالان به همان اندازه مهم است؟
هیچ وقت برای شروع یک روال بهداشت دهان و دندان سالم برای دندان هایتان دیر نیست. حتی بزرگسالان هم مهم است تا از فلوراید استفاده کنند تا اثرات عالی شگفت انگیزی را که به روی دندان های ما می گذارد، تجربه نمایند. ۵ مزیت درمان فلورایدتراپی وجود دارد که همه افراد می توانند از آن ها قدردانی کنند.
- از مینای دندان شما محافظت می کند.
یکی از مهم ترین مزایای فلوراید تراپی، توانایی آن در محافظت از مینای دندان است. نوشیدن مایعاتی که دارای مقدار بالایی از اسید هستند می تواند باعث از بین رفتن مینای دندان شود. هنگامی که مینای دندان خراب می شود، دندان های شما نسبت به فعالیت های معمولی مانند نوشیدن مایعات گرم، گرم یا سرد بسیار حساس تر می شوند. نوشیدنی هایی که حاوی مقادیر زیادی اسید هستند عبارتند از آب لیمو یا لیموناد، آب گوجه فرنگی، آب انگور، آب پرتقال، آب سیب و بسیاری از آب میوه های دیگر.
متأسفانه دندان های بسیار حساس می توانند هر لحظه احساس ناخوشایندی ایجاد کنند. مسواک زدن دندان ها با خمیر دندان حاوی فلوراید و دریافت فلوراید تراپی در مطب دندانپزشکی میزان حساسیت دندان های شما را کاهش می دهد. فلوراید به محافظت از دندان ها و مینای دندان در برابر این اسیدها و باکتری های ایجاد کننده آنها کمک می کند. به طور خاص، فلوراید از مینای دندان در برابر شکستن محافظت می کند و حساسیت دندان را کاهش می دهد.
- مواد معدنی را به دندان های شما برمی گرداند.
اسید بیشتر از شکستن مینای دندان به دندان شما آسیب می رساند. همچنین با از بین بردن مواد معدنی تشکیل دهنده دندان، ساختار دندان های شما را از بین می برد. مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر برای سلامت دندانهای شما حیاتی هستند. وقتی اسید مینای دندان را می شکند، باعث می شود دندان های شما ضعیف و آسیب ببینند. از دست دادن کلسیم و فسفر در دندان شما می تواند عواقب بدی داشته باشد.
فلوراید با افزودن آن مواد معدنی حیاتی به دندانهای شما آسیب را معکوس میکند.
- به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند.
باکتری در دهان همه وجود دارد. هنگامی که قندها و نشاسته ها مصرف می شوند، باکتری ها را قادر می سازند تا اسیدی تولید کنند که مینای دندان را تجزیه می کند. این قضیه برای دندانهای شما بسیار مضر است و وقتی با فلوراید تراپی مقابله نگردد، اسید شروع به پوسیدگی دندانهای شما خواهد کرد.
هنگام دریافت فلورایدتراپی و استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید در خانه، کمتر احتمال دارد که پوسیدگی دندان را تجربه کنید. مهم است که به خاطر داشته باشید که پوسیدگی و حفره دندان نه تنها کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه چالش های رایج برای بزرگسالان نیز هستند. با دانستن این موضوع، باید به عنوان پیشگیری، فلوراید تراپی را در اولویت قرار دهید. فلوراید را می توان در سیستم های آب محلی نیز یافت. نوشیدن این آب می تواند برای همه اعضای خانواده مفید باشد.
- صرفه جویی در هزینه
بر کسی پوشیده نیست که روش های دندانپزشکی می تواند پرهزینه باشد. بهترین راه برای صرفه جویی در دراز مدت این است که از درمان فلوراید خود دور نمانید.
فلوراید موضعی مستقیماً روی مینای دندان شما اعمال می شود. این مورد با خمیر دندان حاوی فلوراید، دهانشویه و درمان های ارائه شده در مطب دندانپزشکی تکمیل می گردد. بسیاری از دندانپزشکان در طول تمیز کردن معمولی دندان ها از فلوراید تراپی استفاده می کنند.
انواع فلوراید تراپی
این ماده به طور معمول در آب های آشامیدنی وجود دارد.
در اکثر غذاهای دریایی و نوشیدنی های گرمی مثل چایی وجود دارد.
در مدارس فلوراید برای دانش آموزان عرضه می گردد.
اگر در آب آشامیدنی منطقه سکونتی شما به قدر کافی فلوراید وجود ندارد شما می توانید بنا بر تشخیص دندانپزشک خود فلوراید به صورت قرص یا شربت خریداری نمایید.
آموزش های لازم قبل از فلوراید تراپی
کودکان قبل از وارنیش فلوراید تراپی باید تغذیه مناسبی داشته و به مقدار کافی مایعات بنوشند چرا که پس از فلوراید تراپی تا یک ساعت نبایستی چیزی بخورند یا بیاشامند. قبل از کاربرد وارنیش فلوراید بهتر است دندانها را با خمیر پروفیلاکسی(درمطب) یا مسواک زدن معمول تمیز نموده و هر گونه پلاک یا جرم قابل مشاهده برداشته شود. البته پروفیلاکسی در موارد عدم دسترسی به امکانات لازم ضروری نیست.
آموزش های لازم بعد از انجام وارنیش فلوراید تراپی
لازم نیست برای خشک کردن وارنیش فلوراید قبل از مرخص کردن بیمار صبر کرد چون وارنیش در تماس با مایعات دهان هم سفت می شود.تا پایان همان روز فلوراید تراپی ،کودک می تواند از رژیم غذایی نرم استفاده نموده وباید از خوردن غذای سفت پرهیز کند.تا صبح روز بعد کودک نباید از مسواک ونخ دندان استفاده نماید.تغییر رنگ سطح دندان ،پس از وارنیش فلوراید تراپی طبیعی بوده و به مرور پس از مدتی به حالت اولیه خود باز می گردد.بیمار نباید از دهانشویه فلوراید و الکل استفاده نماید.
برای به دست آوردن بهترین نتیجه پس از انجام این روش، بهتر است مراقبتهای زیر را رعایت کنید:
- ممنوعیت خوردن و نوشیدن: حداقل به مدت نیم ساعت پس از انجام وارنیش فلوراید تراپی، از خوردن غذا یا نوشیدنی خودداری کنید. این اقدام به جلوگیری از شستشوی فلوراید از دندانها کمک میکند و فلوراید بیشتری در دندانها نفوذ میکند.
- خودداری از مسواک زدن: باید حداقل به مدت چهار تا شش ساعت پس از انجام وارنیش فلوراید تراپی، از مسواک زدن خودداری کنید. این اقدام به جلوگیری از شستشوی فلوراید از دندانها کمک میکند و فلوراید بیشتری در دندانها نفوذ میکند.
- اجتناب از خوردن و نوشیدن در فاصله‌ی چندین ساعت: در مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از انجام وارنیش فلوراید تراپی، باید خود را از خوردن و نوشیدن غذا و نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه و شربت دور نگه دارید. این اقدام به جلوگیری از شستشوی فلوراید از دندانها کمک میکند و فلوراید بیشتری به دندانهای شما می رسد.
- اجتناب از استفاده از غذاهای سرد و گرم: در مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از انجام وارنیش فلوراید تراپی، باید از خوردن غذا و نوشیدنی‌هایی که سرد یا گرم هستند، خودداری کنید. غذاهای سرد و گرم می‌توانند باعث انقباض و گشاد شدن مینا دندان شوند که ممکن است باعث ایجاد درد یا حساسیت شود.
- نکاتی در مورد قرص فلوراید: در صورتی که قرص فلوراید را مصرف می‌کنید، باید دستورات دندانپزشک را رعایت کنید. قرص فلوراید را باید با آب مصرف کرد و همچنین پیشنهاد می‌شود قبل از خواب آن را مصرف کنید تا بیشتر در دندانهای شما باقی بماند.
نکاتی که در بالا ذکر شد، مربوط به مراقبتهای عمومی بعد از وارنیش فلوراید تراپی است. با این حال، بهتر است دستورالعمل‌های دندانپزشک خود را رعایت کنید و هرگونه سوال یا ابهامی که درباره مراقبت از دندانهای خود دارید را با دندانپزشک در میان بگذارید. با رعایت این نکات، می‌توانید به دندان‌هایی سالم و قوی دست پیدا کنید.
عوارض وارنیش فلوراید چیست؟
استفاده از میزان بالای فلوراید به شکل منظم، مشابه هر داروی دیگر عوارضی را در پی خواهد داشت، به ویژه در کودکان مصرف منظم فلورایدباید با احتیاط باشد. مصرف بالای فلوراید ممکن است منجر به مسمومیت شود. علائم مسمومیت با فلوراید، تهوع، استفراغ و درد شکم است.
دندان های دائمی تا سن ۸ سالگی به طور کامل تشکیل می‌شود، تنها استثناء دندان عقل است که در دوران بزرگسالی می‌روید. تاج بخشی از دندان است که در دهان دیده می‌شود. مصرف بیش از حد فلوراید در زمان شکل‌گیری دندان ابتلا به فلوروسیس را به دنبال دارد که با سفید یا قهوه‌ای شدن دندان یا ایجاد لکه سفید روی دندان همراه است.
شدت عارضه از تغییر رنگ جزیی تا ناهنجاری‌های سطح دندان متغیر است. فلوروسیس پس از روییدن دندانها بروز نمی‌یابد.
فلوروسیس زیبایی دندان را مخدوش میکند، اما بیماری محسوب نمی‌شود و غالباً آن‌قدر ملایم است که فقط متخصصین دندانپزشکی می‌توانند آن را تشخیص دهند. اکثر موارد فلوروسیس در کودکانی مشاهده می‌شود که در مصرف مکمل فلوراید زیاده‌روی کرده‌اند یا در کنار نوشیدن آب دارای فلوراید خمیردندان فلورایددار را نیز هنگام مسواک زدن خورده‌اند.
هزینه و قیمت فلوراید تراپی
هزینه فلوراید تراپی به نسبت کمتر از اکثر درمان های دندان پزشکی مورد استفاده برای درمان پوسیدگی دندان مثل پرکردگی و سایر موارد مانند آن و همچنین هزینه ارتودنسی است.
مطالعه بیشتر: هزینه دندانپزشکی
دکتر مسعود داودیان (متخصص ارتودنسی)، دارای بورد تخصصی ارتودنسی با بیش از ۱۵ سال سابقه در درمان انواع ناهنجاری‌های دندان و فک و عضو هیئت مدیره ارتودنتیست‌های ایران و موسس انجمن ارتودنتیست‌های جوان هستند.
به اشتراک بگذارید :
