برای ردیف کردن دندانها سه راه کلی بیشتر وجود ندارد:
۱- درمان ارتودنسی دندان که با حرکت تاج و ریشه دندان مشکل به صورت ریشهای برطرف شده.
۲- روش های درمانی لمینت دندان که تراشیدن یا اضافه کردن مواد همرنگ، دندانها به ظاهر ردیف شده به نظر میرسد و روش سفید کردن دندان نیز انجام می شود.
۳- وضعیت فاجعه بارتر آن است که در بعضی افراد دندانهای کج از ریشه کشیده شده و به جای آنها دندانهای مصنوعی با استفاده از ایمپلنت دندان جایگزین شده ولی به حالت ردیف، قرار داده شده است. روش های زیبایی مثل بلیچینگ عوارض کمتری دارد ولی متاسفانه همگی این روش ها در صورت استفاده ی نادرست بدون پزشک متبحر دردسر آفرین هستند.
ارتودنسی دندان، تخصصی از زیرمجموعه های علم دندانپزشکی است که در حقیقت علم جفت کردن دندان های نا مرتب و در کل مشکلات مربوط به جفت شدن دندان ها می باشد. درمان های ارتودنسی به منظور برقراری رابطه بین دندانی و فکی بهتر انجام می گیرد. با این درمان ها نه تنها به زیبایی بیشتر دست می یابیم بلکه می توانیم با رعایت بهداشت از پوسیدگی های بیشتر که براثر نامرتبی و روی هم قرارگرفتن برخی از دندان ها یا فاصله بین دندانی جلوگیری کنیم.
این روش با قرار گرفتن دندان ها در محل خود و ایجاد روابط فکی صحیح، سبب تلفظ بهتر حروف و کلمات توسط بیمار و نهایتا حضور با اعتماد به نفس او در جامعه می شود. به دلیل وجود درمان های زیاد و نیز تنوع وضعیت های مختلف دهانی و دندانی، برای اینکه متوجه شوید نیاز به انجام دادن ارتودنسی دارید یا نه باید به دندانپزشک مراجعه کنید. چون امکان درمان های جایگزینی برای ارتودنسی وجود دارد.
با معاینه متخصص ارتودنسی ، فرد متوجه نیاز یا بی نیازی به ارتودنسی می شود. در بعضی مواقع می توان در سنین بعد از رشد در صورت نامرتبی های کم از درمان های لامینیت که پوشش های استتار کننده نامرتبی های دندانی است و روی سطح جلویی دندان های قدامی چسبانده می شوند، استفاده کرد.
در روش دوم مرتب کردن دندان ها که بجز درمان ارتودنسی است، حرکتی در دندانها انجام نمیشود، بلکه با تراشیدن یا اضافه کردن مواد همرنگ، دندانها به ظاهر ردیف شده به نظر میرسد.
برگشت درمان ارتودنسی به سه شکل کلی برگشت مشکلات فکی، برگشت کجی دندان و بازشدن فضا در ناحیه دندانهای کشیده شده خود را نشان میدهد.
مشکلات فکی: در کسانی است که درمانشان طی یا قبل از بلوغ انجام شده است و با ادامه رشد، ناهنجاری ارتودنسی مجددا خود را نشان میدهد. این مشکل در اغلب موارد در کسانی بروز میکند که دارای فک پایین جلوآمده هستند و در اغلب موارد با بهترین درمان هم خطر برگشت را دارد. ماهیت این مشکلات طوری است که متخصص ارتودنسی از خطر برگشت آگاه بوده و مزایا و خطرات درمان را در ابتدا به والدین بیمار گوشزد نموده و با توافق آن ها شروع به درمان میکند.
کجی دندانی: در مواردی رخ میدهد که متخصص ارتودنسی برای رعایت مصلحت بیمار و به دست آوردن نتیجه عمدتا زیباتر و طبیعیتر، تمایلی برای کشیدن دندان نداشته و طرح درمان را بر مبنای درمان بدون کشیدن دندان طرحریزی میکند. به این امید که با کمترین خطر، بهترین درمان را انجام دهد.
بازشدن فضا در ناحیه دندانهای کشیده شده: در افرادی که دندان کشیده شده است، برگشت درمان عمدتا با باز شدن فضا در ناحیه دندانهای کشیده شده خود را نشان میدهد که شیوع این مساله قابل توجه نیست.
همچنین بخوانید : علل کج شدن دندان ها
در مواردی که اشکالات ظاهری مرتبط با شکل یا اندازه دندان وجود دارد ممکن است این درمانها مفید باشد که در این موارد نیز مشاوره با متخصص ارتودنسی در ابتدای کار باید انجام شود. از آنجا که درمان صحیح بر مبنای رفع علت اصلی انجام میشود در این موارد متخصص ارتودنسی شما را به دندانپزشک مناسب ارجاع خواهد کرد.
ایراد اصلی این روشها آن است که شما قسمتی از بافت سالم دندان خود را از دست میدهید که هیچگاه نمیتوانید آن را به دست آورید. متأسفانه مواردی دیده شده که به اندازهای از دندان برداشته شده که فرد به عصبکشی هم نیاز پیدا کرده است. از طرف دیگر این درمانها شما را مشتری دائمی دندانپزشکی خواهد کرد، چراکه به طور مکرر دچار تغییر رنگ دورهای یا مشکلات لثه و دندان خواهید شد.
در روشهایی که همراه با تراشیدن و افزودن مواد ترمیمی است، معمولا” بخشی از قسمت برجسته یا بیرونزده تاج دندان که شامل بخش بسیار مهم و نازک دندان یعنی مینای تاج دندان است، تراشیده میشود و در قسمت فرورفته مواد همرنگ دندان (کامپوزیت) افزوده میشود تا سطح دندان صاف به نظر برسد. تراشیدن بافت سالم دندان و اضافه کردن مواد ترمیمی همرنگ به دندان و افزایش ضخامت آن هر دو برای دندان و بافتهای نگهدارنده آن مخرب بوده و مشکلاتی را در پی خواهد داشت که پایانی ندارد.
به طور کلی نوع مشکل و شدت آن تاثیر عمدهای در تصمیمگیری دارد. توصیه متخصص ارتودنسی این است که حتی اگر تمایل به درمان ارتودنسی ندارید برای پیشگیری از به خطر افتادن سلامت دندانهایتان از این درمان ها هم استفاده نکنید.
دکتر مسعود داودیان (متخصص ارتودنسی)، بیش از ۱۲ سال سابقه تخصصی در درمان انواع ناهنجاری های دندان و فک دارند. علاوه بر داشتن دارای بورد تخصصی، عضو هیئت مدیره ارتودنتیست های ایران و موسس انجمن ارتودنتیست های جوان بوده اند.