بسیاری از مردم از بدرنگی دندانهایشان رنج می برند و بسیاری نیز مایلند که دندانهای سفیدتری داشته باشند. رنگ دندان متناسب با رنگ پوست می باشد. در این مقاله قصد داریم به تفاوت بلیچینگ و لمینت بپردازیم.
دندان های شیری به طور معمول از دندان بزرگسالی است که بعد ظاهر می شوند سفیدترند. با افزایش سن، دندان بزرگسالی اغلب تیره تر، زردتر و یا لکه دار می شوند. به همین دلیل است که دندان های سفید٬ فرد را جوان تر نشان می دهد.
همانطور که روشهای متعددی برای سفید شدن دندان وجود دارد دندان می تواند به روشهای مختلفی نیز دچار تغییر رنگ شود. علل اصلی چنین تغییراتی ژنتیک، مصرف آنتی بیوتیک ها، مصرف بعضی انواع غذاها و نیز افزایش سن می باشند. تغییر رنگ دندان های داخلی بدلیل تغییرات مینا و عاج دندان می باشد. این امر عمدتا بدلیل تماس با میزان بیش از حد فلوراید، تتراسایکلین، مصرف آنتی بیوتیک ها در زمان کودکی، مشکلات رشد، پوسیدگی دندان، ترمیم دندان، مشکلات درمان ریشه و ضربه روی می دهد.
تغییر رنگ دندان های خارجی توسط عوامل خارج از بدن، به طور عمده مواد غذایی و تنباکو ایجاد می شود. علل اصلی زردی دندان های جلویی سیگار کشیدن، مواد غذایی حاوی تانن، قهوه، چای، هویج، پرتقال و دیگر مواد غذایی هستند.
تأثیر سفید کردن دندان ها می تواند تا ۳ سال باقی بماند ولی به هر حال بستگی به دندان فرد دارد و یا استفاده وی از مواد رنگی مثل چای و قهوه و یا سیگار
به طور کلی به دو روش میتوان دندانها را سفیدتر کرد: ۱- لمینت دندان (ونیر) ۲- بلیچینگ در حالی که لمینیت را میتوان سفید کردن فیزیکی در نظر گرفت. بدیهی است که امکان تغییر فرم دندانها با هر دو روش لمینیت دندان وجود دارد ولی با بلیچینگ فقط امکان تغییر رنگ وجود دارد. در ادامه ضمن معرفی تفاوت بلیچینگ و لمینت به توضیح هر یک میپردازیم.
بلیچینگ دندان یعنی سفید کردن دندانها بوسیله مواد خاص اکسید کننده مثل پر اکسید هیدروژن. در روش دیگر سفید کردن دندان ، که به آن «بلیچینگ» میگوییم، چیزی به ساختار دندان اضافه نمیشود و طی آن به دنبال یک واکنش شیمیایی، مولکولهای رنگ نسوج دندانی، دستخوش تجزیه میشوند. در واقع این روش مانند استفاده از وایتکس است و میتوان آن را سفید کردن شیمیایی نامید. مواد اکسید کننده به داخل ساختار کریستالی میله مانند مینای دندان نفوذ کرده و رنگیزههای رسوب کرده در بین هرمهای مینائی را اکسید میکنند.
با گذشت زمان نفوذ مواد اکسید کننده به داخل عاج دندان که در لایه زیرین مینا قرار داردنیز صورت گرفته و رنگ آن نیز روشن تر میشود. از هر سه نفر، دو نفر در طی سفید کردن دندان به روش بلیچینگ دچار حساسیت دندانی میشوند. یعنی تماس دندانها با هوای محیط و آب سرد و گرم باعث ناراحتی میشود. ممکن است خوردن غذا (بخصوص صبحانه) برای شما دشوار شود. باید توجه داشته باشید که این حساسیت یک حالت گذرا وناپایدار است وجای نگرانی ندارد.
در صورت بروز حساسیت، به عنوان اولین اقدام باید استفاده از تری بلیچینگ را کاهش دهید؛ یعنی به جای استفاده هرشب، آن را به صورت یک شب در میان به کار ببرید. همچنین میتوان خمیردندان را درون تری و برای چند دقیقه بر روی دندانها قرار دهید.
این کار باعث تسکین حساسیت میشود. اگر حساسیت برطرف نشد به دندانپزشک خود مراجعه کنید. استفاده از سیگار و مواد رنگی خوراکی مثل چای و قهوه را در طی بلیچینگ به حداقل ممکن برسانید و در صورت استفاده بلافاصله دهانتان را بشویید.
یکی دیگر از تفاوت بلیچینگ و لمینت این است که بلیچینگ در مواردی استفاده میشود که فرم و ساختار دندان مناسب و سالم است و فقط رنگ آن باید تغییر کند یعنی مثلا دندانی که پوسیدگی دارد یا پر از ترمیمهای معیوب و بد رنگ است نیاز به درمانهای ترمیمی دیگری علاوه بر بلیچینگ خواهد داشت موارد کاربرد شایع بلیچینگ تغییر رنگ ناشی از آب آشامیدنی( وجود فلوراید زیاد در آب )تتراسایکلین ، دندانهای سایش رفته ژنتیک ، افزایش سن ، رژیم غذایی و نیکوتین می باشد .
یک راه افزودن یک لایه خارجی به سطح دندان است. این لایه میتواند ماده ترمیمی کامپوزیت دندان باشد یا یک لایه چینی که به آن «لامینیت» میگوییم. این روش سفید کردن مانند چسباندن ناخن مصنوعی روی ناخنهای طبیعی است. بر حسب مورد ممکن است نیازی به تراشیدن دندان نباشد.
لامینیت به صورت بالینی و لابراتواری قابل انجام است. در نوع بالینی، دندانپزشک به کمک مواد ترمیمی همرنگ یا همان کامپوزیت، میتواند در یک جلسه کاری دندانها را سفید کند. درواقع لمینت دندان یا ونیر لایهای از مواد همرنگ دندان است که برای اصلاح طرح لبخند، شکل، رنگ و طول دندانها یا بستن فاصله بین دندانها و درمان دندانهای شکسته روی دندان قرار داده میشود.
در نوع لابراتواری، دندانپزشک بعد از آماده کردن دندانها، از آن قالب تهیه میکند. لابراتوار بر اساس دستور دندانپزشک لامینیتها را که معمولا از جنس سرامیک هستند میسازد. در جلسه بعد، بعد از امتحان و بررسی کار، لامینیتها روی دندانها چسبانده میشوند. ونیرها یا از جنس کامپوزیت هستند و به طور مستقیم و داخل مطب ساخته میشود (که به آنها ونیر کامپوزتی میگویند) و یا از جنس سرامیک هستند و در لابراتور ساخته میشوند (که به آنها ونیر سرامیکی گفته میشود). به علت تراش بسیار کم و ایجاد زیبایی فوق العاده ونیرها اولین طرح درمان در دندانهای قدامی محسوب میشوند.
لامینتهای سرامیکی مقاومت بیشتری نسبت به کامپوزیتی دارند. ثبات رنگ در لامینتهای سرامیکی بیشتر است و اصولا ظاهر زیباتری دارند. لامینتهای کامپوزیتی ثبات رنگ کمتری دارند و مزیت اصلی آنها نسبت به لامینتهای سرامیکی، قیمت ارزانتر و تراش کمتر دندان است.
• دندان هایی که تغییر رنگ داده اند
• صرف نظر از اینکه تغییر رنگ به خاطر عصب کشی
• لکه های ناشی از مصرف تتراسیکلین یا داروهای دیگر
• استفاده زیاد از فلوراید یا دلایل مانند آن باشد
• یا بخش به نسبت بزرگی از دندان پرکردگی داشته باشد
• دندانهایی که کوتاه شده باشند.
• دندانهایی که شکسته یا خراشیده شده باشد.
• دندانهایی که از نظر موقعیت در محل مناسب نبوده، به صورت نامتوازن یا به شکل غیر منظم در دهان قرار گرفته باشند (برای مثال دندان ها نسبت به یکدیگر جلو و عقب باشند)
• دندانهایی که بین آنها فاصله وجود داشته باشد. (برای پوشاندن فضای موجود بین دندانها)
دکتر مسعود داودیان (متخصص ارتودنسی)، بیش از ۱۲ سال سابقه تخصصی در درمان انواع ناهنجاری های دندان و فک دارند. علاوه بر داشتن دارای بورد تخصصی، عضو هیئت مدیره ارتودنتیست های ایران و موسس انجمن ارتودنتیست های جوان بوده اند.